Οι αμερικανικές υγειονομικές αρχές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τη ραγδαία αύξηση των λοιμώξεων που προκαλούνται από βακτήρια ανθεκτικά στα φάρμακα, γνωστά και ως «βαμπίρ βακτήρια».
Το πρόβλημα αφορά και την Ελλάδα, καθώς οι νότιες χώρες αναφέρουν περισσότερα κρούσματα από τη βόρεια Ευρώπη, σύμφωνα με το δημοσίευμα του Al Jazeera.
Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) των ΗΠΑ, οι λοιμώξεις από αυτά τα βακτήρια αυξήθηκαν κατά σχεδόν 70% μεταξύ 2019 και 2023.
Κύριος παράγοντας είναι τα βακτήρια που φέρουν το γονίδιο NDM (New Delhi metallo-β-lactamase), το οποίο μπορεί να καταστήσει ακόμη και την τελευταία επιλογή αντιβιοτικών—τους καρβαπενέμες—αναποτελεσματική.
Πώς τα βακτήρια γίνονται ανθεκτικά
Η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά εμφανίζεται μέσω της ανθεκτικότητας στα μικροβιακά φάρμακα, συχνά επιταχυνόμενης από την κακή χρήση των αντιβιοτικών.
Η μη ολοκλήρωση της θεραπείας ή οι περιττές συνταγές επιτρέπουν στα βακτήρια να προσαρμοστούν και να επιβιώσουν, μεταδίδοντας τα γονίδια ανθεκτικότητας σε άλλα βακτήρια. Αυτό καθιστά λοιμώξεις που προηγουμένως θεραπεύονταν εύκολα, όπως οι ουρολοιμώξεις, οι λοιμώξεις του αίματος και η πνευμονία, όλο και πιο επικίνδυνες.
Στοιχεία που προκαλούν ανησυχία
Το 2023, δεδομένα από 29 πολιτείες των CDC ανέφεραν 4.341 κρούσματα λοιμώξεων ανθεκτικών στις καρβαπενέμες, εκ των οποίων 1.831 φέρουν το γονίδιο NDM. Παρόλο που οι συνολικοί αριθμοί παραμένουν χαμηλοί, ο ρυθμός λοιμώξεων με NDM αυξήθηκε κατά 460% από το 2019, υποδηλώνοντας ότι πολλοί φορείς μπορεί να παραμένουν αδιάγνωστοι και να συμβάλλουν στη διασπορά στην κοινότητα.
Παράγοντες που ευνοούν την αύξηση
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι η πανδημία COVID-19 συνέβαλε στην αύξηση λόγω της υπερβολικής χρήσης αντιβιοτικών. Οι περιορισμοί στις εξετάσεις και η υποαναφορά σημαίνουν ότι το πραγματικό μέγεθος του προβλήματος πιθανότατα υποεκτιμάται, ιδιαίτερα σε μεγάλες πολιτείες όπως η Καλιφόρνια, η Φλόριντα, η Νέα Υόρκη και το Τέξας.
Προειδοποιητικά σημάδια
Οι λοιμώξεις από βακτήρια ανθεκτικά στις καρβαπενέμες συχνά μοιάζουν με κοινές βακτηριακές λοιμώξεις. Τα βασικά σημάδια περιλαμβάνουν:
Ουρολοιμώξεις: αίσθημα καύσου, συχνουρία, θολά ούρα
Λοιμώξεις αίματος: υψηλός πυρετός, ταχύς καρδιακός ρυθμός, χαμηλή πίεση
Πνευμονία: βήχας, δύσπνοια, πόνος στο στήθος
Τα βακτήρια με γονίδιο NDM δεν αποτελούν πρόβλημα μόνο στις ΗΠΑ:
Νοτιοανατολική Ασία: Πολύ διαδεδομένα, ιδιαίτερα στην Ινδία και το Πακιστάν, λόγω υπερβολικής χρήσης αντιβιοτικών και υπερπληθυσμένων νοσοκομείων.
Ευρώπη: Οι νότιες χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Τουρκία αναφέρουν περισσότερα κρούσματα από τη βόρεια Ευρώπη.
Αφρική: Παρόντα σε νοσοκομεία και κοινότητες, συχνά υποαναφερόμενα λόγω περιορισμένων διαγνωστικών δυνατοτήτων.
Λατινική Αμερική: Αναδυόμενο πρόβλημα στη Βραζιλία και την Αργεντινή με καταγεγραμμένες εστίες τα τελευταία χρόνια.
Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι τα συστήματα υγείας με αδυναμίες και οι χαλαροί κανόνες πώλησης αντιβιοτικών αυξάνουν την ευαλωτότητα. Δεδομένου ότι τα βακτήρια μεταφέρονται εύκολα μέσω ανθρώπων, τροφής και ζώων, οι λοιμώξεις ανθεκτικές στα αντιβιοτικά αποτελούν παγκόσμιο ζήτημα δημόσιας υγείας.
