Η δολοφονία ενός κορυφαίου ακτιβιστή της αμερικανικής δεξιάς φουντώνει φόβους για βαθιά ρήξη στην αμερικανική κοινωνία, με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να κατακλύζονται από αναφορές σε «εμφύλιο πόλεμο».
Σύμφωνα με ανάλυση της βρετανικής εφημερίδας Ίντιπεντεντ, «η δολοφονία δεν προκαλεί πλέον αίσθημα συλλογικής θλίψης, αλλά διεύρυνση του διχασμού».
Μήπως η άνανδρη δολοφονία του Τσάρλι Κερκ στην πολιτεία της Γιούτα γίνει η σπίθα που πυροδοτήσει έναν πολιτικοκοινωνικό εμφύλιο στις Ηνωμένες Πολιτείες;
Λίγες ώρες μετά το φρικτό έγκλημα, τα σόσιαλ μίντια βούιξαν από χιλιάδες αναρτήσεις που καλούσαν ανοιχτά σε «εμφύλιο πόλεμο», μετατρέποντας ένα τραγικό γεγονός σε καύσιμο για πολιτική πόλωση.
Οι Νιου Γιόρκ Τάιμς αποτυπώνουν την έκρηξη αυτή με αριθμούς που προκαλούν ρίγη: Ο μέσος ημερήσιος όρος αναφορών στον όρο «civil war» κυμαινόταν γύρω στις 18.000, αλλά την ημέρα της δολοφονίας σκαρφάλωσε στις 129.000, για να εκτοξευθεί το επόμενο 24ωρο πέρα από τις 210.000.
Αυτή η αύξηση δεν περιορίστηκε σε ακραίους χρήστες ή περιθωριακές φωνές· αντίθετα, ενεργοποιήθηκαν πολιτικοί, κορυφαίοι σχολιαστές και influencers με εκατομμύρια followers, που μιλούσαν ξεκάθαρα για μια χώρα στα πρόθυρα κατάρρευσης και για ένα γεγονός που αναδιαμορφώνει τον ιδεολογικό χάρτη της Αμερικής.
Ειδικοί που παρακολουθούν την online ρητορική προειδοποιούν ότι η επαναλαμβανόμενη χρήση πολεμικών όρων -όπως «πόλεμος», «μάχη» και «στρατόπεδα»- λειτουργεί σαν μεγεθυντικός φακός, εντείνοντας την αίσθηση απειλής και στρώνοντας το έδαφος για κλιμάκωση της βίας.
Παρά το γεγονός ότι οι λεπτομέρειες της δολοφονίας και τα κίνητρα του δράστη παραμένουν θολά, οι ερμηνείες πολλαπλασιάζονται, παρουσιάζοντας το έγκλημα ως καθαρά πολιτική πράξη, κάτι που ρίχνει ακόμα περισσότερο λάδι στη φωτιά της δημόσιας συζήτησης.
Οι Νιου Γιόρκ Τάιμς υπενθυμίζουν ότι τέτοιες εκρήξεις ρητορικής γύρω από τον «εμφύλιο» δεν είναι πρωτόγνωρες· παρόμοιες εντάσεις είχαν καταγραφεί σε περιόδους πολιτικής βίας ή αποπειρών δολοφονίας στο παρελθόν.
Ωστόσο, η ιδιαίτερη βαρύτητα της υπόθεσης Κερκ -λόγω της συμβολικής του θέσης στον συντηρητικό χώρο- προσδίδει στην τρέχουσα συζήτηση μια εκρηκτική διάσταση, αναζωπυρώνοντας εφιάλτες για βαθύτερη κοινωνική πόλωση στις ΗΠΑ.
Η δήλωση της χήρας που έριξε αέριο στη φλόγα
Το κλίμα βαραίνουν ακόμα περισσότερο τα λόγια της χήρας του θύματος, Έρικα Κερκ, που ακούστηκαν πάνω από το φέρετρο του αγαπημένου της:
«Δεν έχετε ιδέα τι φωτιά έχετε ανάψει. Οι κραυγές αυτής της χήρας θα αντηχούν σε όλο τον κόσμο σαν πολεμική κραυγή. Όλοι πρέπει να το ξέρουν:
»Αν νομίζατε ότι η αποστολή του άντρα μου ήταν ισχυρή πριν, δεν έχετε ιδέα, δεν έχετε ιδέα τι μόλις απελευθερώσατε σε ολόκληρη αυτή τη χώρα και σε όλο τον κόσμο, δεν έχετε ιδέα».
Αυτή η συγκλονιστική αντίδραση, σύμφωνα με την Ίντιπεντεντ, αποδεικνύει πόσο κοντά βρίσκεται η Αμερική σε έναν νέο «εμφύλιο πόλεμο».
«Όχι μόνο η δολοφονία ενός 31χρονου ακτιβιστή του κινήματος Μάγκα μπροστά στα μάτια δεκάδων περαστικών προκαλεί σοκ, αλλά κυρίως η αντίδραση του κοινού και των Μέσων Ενημέρωσης.
Η διαμάχη, η πόλωση και η διχόνοια έχουν ξεπεράσει τα όρια της απλής θλίψης ή της ομόφωνης καταδίκης».
Το άρθρο της βρετανικής εφημερίδας επισημαίνει ότι, σε αντίθεση με παλαιότερες επιθέσεις πολιτικού χρώματος -όπου μια δολοφονία μπορούσε να λειτουργήσει ως εθνική τραγωδία ικανή να ενώσει αντίπαλες πλευρές-, εδώ απουσιάζει εντελώς το αίσθημα συλλογικής οδύνης.
Αντίθετα, το έγκλημα έχει διχάσει βαθιά την αμερικανική κοινή γνώμη, με πολλούς να το βλέπουν ως πολιτικό σύμβολο: μια πράξη που αντανακλά την ιδεολογική απόκλιση και την εχθρότητα μεταξύ φιλελεύθερων, ακροδεξιών και ακροαριστερών δυνάμεων.
Η κυρίαρχη ρητορική μετά το γεγονός δεν μένει στην καταγγελία, προειδοποιεί η Ίντιπεντεντ.
Περιλαμβάνει και γλώσσα εκδίκησης, αντεπίθεσης και πρόκλησης.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η αντίδραση του Ντόναλντ Τραμπ, που έσπευσε να κατηγορήσει τη «ριζοσπαστική Αριστερά» για τη «τρομοκρατία που βλέπουμε στη χώρα», αποδίδοντας την ευθύνη στην ρητορική της.
Επιπλέον, η βία εξαπλώνεται: δημοσιογράφοι, δικαστές και πολιτικοί δέχονται καταιγισμό απειλών και παρενοχλήσεων.
Η εφημερίδα καταλήγει σε μια σαφή διαπίστωση: Η εικόνα μιας Αμερικής διχασμένης από ιδεολογικούς, πολιτικούς και κοινωνικούς ρήγματα δεν είναι καινούργια.
Ωστόσο, η δολοφονία του Κερκ και η θύελλα ρητορικής που ακολούθησε λειτουργούν ως κομβικό σημείο καμπής, αποκαλύπτοντας πώς η βία και ο εκφοβισμός έχουν γίνει ρουτίνα της πολιτικής καθημερινότητας -όχι πια απρόσμενα περιστατικά, αλλά αναπόσπαστο κομμάτι της.
Συμπέρασμα; Όταν η βία ενσωματώνεται τόσο βαθιά στη δημόσια σφαίρα -ως θέαμα, ως εργαλείο αντίδρασης, ως πολιτικό σύμβολο-, η θεσμική κατάρρευση ή η διάβρωση των κοινωνικών δεσμών παραμονεύει στην επόμενη γωνία.
Είναι δύσκολο να σβηστούν οι φλόγες όταν τόσοι πολλοί τροφοδοτούν την αντιπαράθεση αντί να επιλέγουν τον διάλογο.
