Η ισραηλινο-αμερικανική startup Stardust Solutions ισχυρίζεται ότι ανέπτυξε ανακλαστικά σωματίδια τα οποία, αν απελευθερωθούν στη στρατόσφαιρα, θα μειώνουν την ηλιακή ακτινοβολία και θα ψύχουν τον πλανήτη.
Ο CEO Yanai Yedvab, πρώην πυρηνικός φυσικός, παρουσίασε το σχέδιο στον Janos Pasztor, πρώην κορυφαίο αξιωματούχο του ΟΗΕ για το κλίμα, ζητώντας του βοήθεια στη δημιουργία αξιοπιστίας και κανόνων λειτουργίας.
Μια «ελεγχόμενη ηφαιστειακή έκρηξη»
Η ιδέα βασίζεται στο φαινόμενο μεγάλων ηφαιστειακών εκρήξεων όπως του Laki το 1783, οι οποίες έριξαν τη θερμοκρασία παγκοσμίως λόγω σωματιδίων θείου στη στρατόσφαιρα.
Η Stardust θέλει να χρησιμοποιήσει περίπου 100 αεροσκάφη που θα απελευθερώνουν ειδικά σωματίδια πάνω και κάτω από τις τροπικές ζώνες, δημιουργώντας ένα λεπτό «πέπλο» που θα αντανακλά ένα μικρό μέρος του ηλιακού φωτός.
Χαμηλό κόστος – τεράστια ρίσκα
Το κόστος εκτιμάται σε «δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια» ετησίως — μικρό σε σύγκριση με τις οικονομικές ζημιές από ακραία καιρικά φαινόμενα.
Όμως οι κίνδυνοι παραμένουν τεράστιοι:
– πιθανές αλλαγές σε βροχοπτώσεις και καταιγίδες,
– αύξηση γεωπολιτικών εντάσεων,
– εξάρτηση από συνεχή χρήση (ο κίνδυνος «termination shock»),
– κανένα όφελος για τους ωκεανούς ή τη ρύπανση από ορυκτά καύσιμα.
Οι επιστήμονες είναι βαθιά διχασμένοι: από όσους βλέπουν μια αναγκαία έσχατη λύση, ως όσους ζητούν πλήρη απαγόρευση.
Έλλειψη κανόνων – αυξανόμενη ανησυχία
Δεν υπάρχει ουσιαστικό διεθνές ρυθμιστικό πλαίσιο.
Η Stardust, με χρηματοδότηση που έφτασε τα 75 εκατ. δολάρια μέσα σε δύο χρόνια, κινείται γρήγορα, συζητά με κυβερνήσεις και προσπαθεί να εξασφαλίσει συμβόλαια, κυρίως στις ΗΠΑ.
Ερευνητές που μίλησαν με την εταιρεία καταγγέλλουν έλλειψη διαφάνειας σχετικά με τα σωματίδια και τα σχέδια πτήσεων.
Ο Janos Pasztor ανάμεσα στην ηθική και την ανάγκη
Ο Pasztor δέχθηκε να συνεργαστεί με τη Stardust για να πιέσει προς περισσότερη διαφάνεια και διεθνή κανόνες, αν και παραμένει επιφυλακτικός για τα κίνητρά της.
Πιστεύει ότι, αν η κατάσταση της κλιματικής κρίσης γίνει αφόρητη, η ανθρωπότητα μπορεί να χρειαστεί τελικά την τεχνολογία — αλλά μόνο με αυστηρό παγκόσμιο έλεγχο.
