Τα σοβαρά προβλήματα που φαίνεται να υπάρχουν στο σύστημα δωρεάς οργάνων στις ΗΠΑ, αποκαλύπτουν οι New York Times, παρουσιάζοντας μια σειρά βεβιασμένων μεταμοσχεύσεων σε ασθενείς που κρίθηκαν λανθασμένα κλινικά νεκροί.
Σε όλη την Αμερική, ένα περίπλοκο σύστημα νοσοκομείων, γιατρών και μη κερδοσκοπικών οργανώσεων συντονισμού δωρεάς πραγματοποιεί κάθε χρόνο δεκάδες χιλιάδες μεταμοσχεύσεις που σώζουν ζωές. Σε κάθε βήμα, βασίζεται σε προσεκτικά ρυθμισμένα πρωτόκολλα για να προστατεύσει τόσο τους δότες όσο και τους λήπτες.
Ωστόσο, πολλές περιπτώσεις που αναδεικνύουν οι New York Times με τελευταία εκείνη της 42χρονης Μίστι Χόκινς στην Πολιτεία Αλαμπάμα δείχνουν ότι καθώς το σύστημα επιδιώκει να αυξήσει τις μεταμοσχεύσεις, ένας αυξανόμενος αριθμός ασθενών έχει υποστεί πρόωρες ή αδέξιες προσπάθειες αφαίρεσης οργάνων.
Την περασμένη άνοιξη, σε ένα μικρό νοσοκομείο της Αλαμπάμα, μια ομάδα χειρουργών ετοιμαζόταν να κάνει τομή στη Μίστι Χόκινς, καθώς εάν αργούσαν, τα όργανά της δεν θα ήταν χρήσιμα.
Η Χόκινς είχε μεταφερθεί σε κώμα στο νοσοκομείο μετά από πνιγμό ενώ έτρωγε. Η μητέρα της αποφάσισε να τη βγάλει από την μηχανική υποστήριξη και να δωρίσει τα όργανά της. όταν της αφαιρέθηκε ο αναπνευστήρας μετά από 103 λεπτά, κηρύχθηκε νεκρή.
Όταν όμως ο χειρούργος έκανε τομή στο στήθος της και έκοψε το στέρνο της, οι γιατροί ανακάλυψαν ότι η καρδιά της χτυπούσε, δηλαδή φαινόταν να αναπνέει. Όπως αναφέρει το αμερικανικό δημοσίευμα, έκαναν τομή 42χρονη ενώ ήταν ζωντανή.
«Διατηρώ σοβαρές αμφιβολίες ότι ακολουθήθηκαν οι σωστές διαδικασίες, γιατί αν ακολουθούνταν σωστά, αυτό δεν θα μπορούσε να συμβεί», είπε ο Δρ Ρόμπερτ Τρουγκ, βιοηθικολόγος του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ.
Παρόλο που η περίπτωση της Μίστι Χόκινς είναι ένα ακραίο παράδειγμα του τι μπορεί να πάει στραβά, η αμερικανική εφημερίδα αποκάλυψε ένα μοτίβο βιαστικών αποφάσεων που έχει θέσει ως προτεραιότητα την ανάγκη για περισσότερα όργανα εις βάρος της ασφάλειας των εν δυνάμει δωρητών.
Στο Νέο Μεξικό, μια γυναίκα υπέστη μέρες προετοιμασίας για δωρεά, ακόμη και αφού η οικογένειά της ανέφερε ότι φαινόταν να ανακτά τις αισθήσεις της, πράγμα που τελικά συνέβη.
Στη Φλόριντα, ένας άνδρας έκλαιγε και δάγκωνε τον αναπνευστικό σωλήνα του, αλλά παρ’ όλα αυτά αποσυνδέθηκε από τη μηχανική υποστήριξη ζωής. Στη Δυτική Βιρτζίνια, οι γιατροί σοκαρίστηκαν όταν συντονιστές ζήτησαν από έναν παράλυτο άνδρα, που έβγαινε από τα ηρεμιστικά σε χειρουργική αίθουσα, τη συγκατάθεσή του για αφαίρεση των οργάνων του.
Ιστορίες όπως αυτές έχουν αναδειχθεί καθώς το σύστημα μεταμοσχεύσεων έχει στραφεί όλο και περισσότερο σε έναν τύπο αφαίρεσης οργάνων που ονομάζεται δωρεά μετά από κυκλοφορικό θάνατο. Ο κυκλοφορικός θάνατος επέρχεται όταν ο ασθενής δεν αναπνέει πλέον και η καρδιά του παύει να χτυπά (δηλαδή δεν υπάρχει ροή αίματος στο σώμα). Αυτή αντιπροσώπευε το ένα 1/3 όλων των δωρεών πέρυσι: περίπου 20.000 όργανα, τριπλάσιος αριθμός σε σύγκριση με πριν από πέντε χρόνια.
Τα περισσότερα δωρεά όργανα στις ΗΠΑ προέρχονται από ανθρώπους που είναι εγκεφαλικά νεκροί — μια μη αναστρέψιμη κατάσταση — και διατηρούνται με μηχανήματα μόνο για να διατηρηθούν τα όργανά τους.
Η δωρεά μετά από κυκλοφορικό θάνατο είναι διαφορετική. Αυτοί οι ασθενείς βρίσκονται σε μηχανική υποστήριξη, συχνά σε κώμα. Οι προβλέψεις για την κατάστασή τους είναι περισσότερο θέμα ιατρικής κρίσης.
Ενώ είναι ζωντανοί, με κάποια εγκεφαλική λειτουργία, οι γιατροί έχουν αποφανθεί ότι είναι κοντά στο θάνατο και δεν θα αναρρώσουν. Αν οι συγγενείς συμφωνήσουν με τη δωρεά, οι γιατροί αποσύρουν τη μηχανική υποστήριξη και περιμένουν να σταματήσει η καρδιά του ασθενούς. Αυτό πρέπει να συμβεί μέσα σε μία ή δύο ώρες ώστε τα όργανα να θεωρηθούν βιώσιμα. Μετά την κήρυξη του θανάτου, αναλαμβάνουν οι εισέρχονται.
Σύμφωνα με τους New York Times ορισμένοι οργανισμοί προμήθειας οργάνων -οι MKO σε κάθε πολιτεία που έχουν ομοσπονδιακά συμβόλαια για τον συντονισμό μεταμοσχεύσεων- αναζητούν έντονα δότες μετά από κυκλοφορικό θάνατο και πιέζουν οικογένειες και γιατρούς προς την κατεύθυνση της επέμβασης.
Τα νοσοκομεία είναι υπεύθυνα για τους ασθενείς μέχρι τη στιγμή του θανάτου, αλλά κάποια επιτρέπουν στους οργανισμούς προμήθειας να επηρεάζουν τις αποφάσεις για τη θεραπεία.
Πενήντα πέντε ιατρικοί εργαζόμενοι από 19 πολιτείες δήλωσαν στους Times ότι είχαν γίνει μάρτυρες τουλάχιστον μιας ανησυχητικής περίπτωσης δωρεάς μετά από κυκλοφορικό θάνατο. Εργαζόμενοι σε αρκετές πολιτείες ανέφεραν ότι είχαν δει συντονιστές να πείθουν κλινικούς γιατρούς να χορηγούν μορφίνη, προποφόλη και άλλα φάρμακα για να επιταχύνουν το θάνατο εν δυνάμει δωρητών. «Νομίζω ότι τέτοιου είδους προβλήματα συμβαίνουν πολύ περισσότερο απ’ ό,τι γνωρίζουμε», είπε ο δρ. Γουέιντ Σμιθ, έμπειρος νευρολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο, που αξιολογεί συχνά εν δυνάμει δωρητές και έχει μελετήσει τη δωρεά μετά από κυκλοφορικό θάνατο.
Μια πρόσφατη ομοσπονδιακή έρευνα διαπίστωσε ότι ο οργανισμός προμήθειας της πολιτείας αγνόησε σημάδια αυξανόμενης συνείδησης σε 73 εν δυνάμει δωρητές.
Σε συνεντεύξεις με εργαζόμενους στον τομέα της υγείας, καθώς και σε έλεγχο εσωτερικών αρχείων, ηχογραφήσεων και μηνυμάτων, οι Times επιβεβαίωσαν 12 επιπλέον περιπτώσεις σε εννέα πολιτείες που ανησύχησαν τους ιατρικούς εργαζόμενους ή ερευνούνταν.
Οι περισσότεροι από αυτούς τους ασθενείς τελικά πέθαναν, οπότε είναι αδύνατο να γνωρίζουμε τι βίωσαν. Οι γιατροί εξέφρασαν ανησυχία ότι κάποιοι ασθενείς ίσως είχαν ανακάμψει αν τους είχε δοθεί περισσότερος χρόνος στη μηχανική υποστήριξη ζωής. Άλλοι ασθενείς μπορεί να ένιωσαν πόνο ή ψυχική δυσφορία τις τελευταίες ώρες της ζωής τους.
