Σε αιφνιδιαστική ακύρωση 11 στρατιωτικών πτήσεων που μετέφεραν όπλα και πυρομαχικά προς την Ουκρανία προχώρησε ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Πιτ Χέγκσεθ, χωρίς να έχει προηγουμένως λάβει σχετική εντολή από τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ή να έχει ενημερώσει ανώτατους αξιωματούχους του Λευκού Οίκου, σύμφωνα με αποκαλυπτικό ρεπορτάζ του Reuters.
Περίπου μια εβδομάδα μετά την έναρξη της δεύτερης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ ως προέδρου, ο αμερικανικός στρατός εξέδωσε διαταγή σε τρεις αεροπορικές εταιρείες φορτίου που δραστηριοποιούνται από την αεροπορική βάση Ντόβερ στο Ντελαγουέρ και από μια αμερικανική βάση στο Κατάρ: Να σταματήσουν 11 πτήσεις που μετέφεραν πυρομαχικά και άλλα όπλα με προορισμό την Ουκρανία.
Μέσα σε λίγες ώρες, έφτασαν στην Ουάσινγκτον απεγνωσμένες ερωτήσεις από Ουκρανούς στο Κίεβο και από αξιωματούχους στην Πολωνία, όπου συντονίζονταν οι αποστολές. Ποιος είχε διατάξει την Αμερικανική Διοίκηση Μεταφορών, γνωστή ως TRANSCOM, να σταματήσει τις πτήσεις; Ήταν μόνιμη διακοπή όλων των ενισχύσεων; Ή μόνο μερικών;
Κορυφαίοι αξιωματούχοι εθνικής ασφάλειας — στο Λευκό Οίκο, το Πεντάγωνο και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ — δεν μπόρεσαν να δώσουν απαντήσεις. Μέσα σε μια εβδομάδα, οι πτήσεις ξανάρχισαν.
Η προφορική εντολή προήλθε από το γραφείο του Πιτ Χέγκσεθ, υπουργού Άμυνας, σύμφωνα με τα αρχεία του TRANSCOM που εξέτασε το Reuters.
Οι ακυρώσεις ήρθαν μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης του Τραμπ στο Οβάλ Γραφείο στις 30 Ιανουαρίου σχετικά με την Ουκρανία, στην οποία συμμετείχαν ο Χέγκσεθ και άλλοι ανώτατοι αξιωματούχοι εθνικής ασφάλειας, σύμφωνα με τρεις πηγές που είναι εξοικειωμένες με την κατάσταση.
Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, τέθηκε το θέμα της διακοπής της βοήθειας προς την Ουκρανία, σύμφωνα με δύο άτομα που έχουν γνώση της συνάντησης, αλλά ο πρόεδρος δεν έδωσε καμία εντολή για τη διακοπή της βοήθειας προς την Ουκρανία.
Ο πρόεδρος δεν γνώριζε την εντολή του Hegseth, όπως και άλλοι ανώτεροι αξιωματούχοι εθνικής ασφάλειας που συμμετείχαν στη συνάντηση, σύμφωνα με δύο πηγές που ενημερώθηκαν για τις ιδιωτικές συζητήσεις στο Λευκό Οίκο και μια άλλη με άμεση γνώση του θέματος.
Όταν κλήθηκε να σχολιάσει αυτή την αναφορά, ο Λευκός Οίκος δήλωσε στο Reuters ότι ο Χέγκσεθ είχε ακολουθήσει οδηγία του Τραμπ να αναστείλει τη βοήθεια προς την Ουκρανία, η οποία, όπως είπε, ήταν η θέση της κυβέρνησης εκείνη τη στιγμή. Δεν εξήγησε γιατί, σύμφωνα με όσους μίλησαν στο Reuters, ανώτατοι αξιωματούχοι εθνικής ασφάλειας που συμμετέχουν στη συνήθη διαδικασία λήψης αποφάσεων δεν γνώριζαν την εντολή ή γιατί ανατράπηκε τόσο γρήγορα.
«Οι διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας ήταν μια πολύπλοκη και ρευστή κατάσταση. Δεν θα αναλύσουμε λεπτομερώς κάθε συζήτηση μεταξύ των ανώτατων αξιωματούχων της κυβέρνησης κατά τη διάρκεια της διαδικασίας», δήλωσε η Καρολάιν Λίβιτ, εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου. «Το συμπέρασμα είναι ότι ο πόλεμος είναι πολύ πιο κοντά στο τέλος του σήμερα από ό,τι όταν ο πρόεδρος Τραμπ ανέλαβε τα καθήκοντά του» προσέθεσε.
Οι ακυρώσεις κόστισαν 2,2 εκατομμύρια δολάρια στην TRANSCOM, σύμφωνα με τα στοιχεία που είδε το Reuters. Σε απάντηση σε αίτημα για σχόλιο, η TRANSCOM δήλωσε ότι το συνολικό κόστος ήταν 1,6 εκατομμύρια δολάρια – ακυρώθηκαν 11 πτήσεις, αλλά μία δεν είχε κόστος.
Μια εντολή για τη διακοπή της στρατιωτικής βοήθειας που είχε εγκριθεί από την κυβέρνηση Μπάιντεν τέθηκε σε ισχύ επίσημα ένα μήνα αργότερα, στις 4 Μαρτίου, με ανακοίνωση του Λευκού Οίκου.
Η ιστορία της ακύρωσης των πτήσεων, που περιγράφεται για πρώτη φορά από το Reuters, υποδηλώνει μια κατά καιρούς τυχαία διαδικασία χάραξης πολιτικής εντός της κυβέρνησης Τραμπ και μια δομή διοίκησης που δεν είναι σαφής ακόμη και για τα ίδια τα ανώτερα στελέχη της.
Η πολυήμερη διακοπή των πτήσεων, που επιβεβαιώθηκε από πέντε άτομα με γνώση του θέματος, δείχνει επίσης σύγχυση στον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση έχει δημιουργήσει και εφαρμόσει την πολιτική εθνικής ασφάλειας.
Στο Πεντάγωνο, η αναταραχή είναι κοινό μυστικό, με πολλούς νυν και πρώην αξιωματούχους να αναφέρουν ότι το υπουργείο μαστίζεται από εσωτερικές διαφωνίες σχετικά με την εξωτερική πολιτική, βαθιά ριζωμένες έχθρες και άπειρο προσωπικό.
Το Reuters δεν μπόρεσε να διαπιστώσει με ακρίβεια πότε αν το γραφείο του Hegseth διέταξε την ακύρωση των πτήσεων μεταφοράς φορτίου. Δύο πηγές ανέφεραν ότι Ουκρανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι άρχισαν να ρωτούν για την παύση στις 2 Φεβρουαρίου. Τα αρχεία του TRANSCOM δείχνουν ότι υπήρξε προφορική εντολή από τον «SECDEF» – τον υπουργό Άμυνας – που σταμάτησε τις πτήσεις και ότι αυτές είχαν ξαναρχίσει στις 5 Φεβρουαρίου.
«Αυτό συνάδει με την πολιτική της κυβέρνησης να κινείται γρήγορα και να τα τακτοποιεί αργότερα. Αυτή είναι η φιλοσοφία διαχείρισης τους», δήλωσε ο Mark Cancian, εν αποστρατεία αξιωματικός του Ναυτικού και εμπειρογνώμονας σε θέματα άμυνας μιλώντας στο think tank Center for Strategic and International Studies. «Αυτό είναι υπέροχο για το Silicon Valley. Αλλά όταν μιλάς για θεσμούς που υπάρχουν εδώ και εκατοντάδες χρόνια, θα αντιμετωπίσεις προβλήματα».
Η διακοπή των αποστολών προκάλεσε αναστάτωση στο Κίεβο.
Οι Ουκρανοί έσπευσαν να ρωτήσουν την κυβέρνηση μέσω πολλαπλών καναλιών, αλλά δυσκολεύτηκαν να λάβουν οποιαδήποτε χρήσιμη πληροφορία, σύμφωνα με Ουκρανό αξιωματούχο που έχει άμεση γνώση της κατάστασης. Σε μεταγενέστερες συνομιλίες με τους Ουκρανούς, η κυβέρνηση απέδωσε την παύση σε «εσωτερική πολιτική», σύμφωνα με την πηγή. Οι Ουκρανοί αξιωματούχοι δεν απάντησαν σε αιτήματα για σχόλια.
Η αποστολή αμερικανικών όπλων στην Ουκρανία απαιτεί την έγκριση πολλαπλών υπηρεσιών και μπορεί να διαρκέσει εβδομάδες ή ακόμη και μήνες, ανάλογα με το μέγεθος του φορτίου. Το μεγαλύτερο μέρος της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας περνά από ένα κέντρο logistics στην Πολωνία πριν παραληφθεί από εκπροσώπους της Ουκρανίας και μεταφερθεί στη χώρα.
Το κέντρο αυτό μπορεί να αποθηκεύσει φορτία για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Δεν είναι σαφές αν οι 11 ακυρωμένες πτήσεις ήταν οι μόνες που είχαν προγραμματιστεί για εκείνη την εβδομάδα του Φεβρουαρίου, καθώς επίσης και πόση βοήθεια είχε ήδη αποθηκευτεί στην Πολωνία και αν συνέχισε να ρέει προς την Ουκρανία παρά τις εντολές του TRANSCOM.
Οι αποκαλύψεις έρχονται σε μια περίοδο αναταραχής στο υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ.
Αρκετοί από τους κορυφαίους συμβούλους του Hegseth απομακρύνθηκαν στις 15 Απριλίου, μετά τις κατηγορίες για μη εξουσιοδοτημένη αποκάλυψη απόρρητων πληροφοριών.
Ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ συνεχίζει να βρίσκεται υπό εξέταση, μεταξύ άλλων και από το Κογκρέσο, σχετικά με τις δικές του επικοινωνίες. Προηγουμένως είχε αποδώσει τις κατηγορίες για αναταραχή σε δυσαρεστημένους υπαλλήλους.
Οι ακυρωμένες πτήσεις περιείχαν όπλα που είχαν εγκριθεί εδώ και καιρό από την κυβέρνηση Μπάιντεν, με την έγκριση των νομοθετών στο Καπιτώλιο.
Το Reuters δεν μπόρεσε να διαπιστώσει εάν ο Hegseth ή η ομάδα του γνώριζαν πώς θα εξελισσόταν η εντολή προς την TRANSCOM ή ότι η εντολή θα αποτελούσε ουσιαστική αλλαγή στην πολιτική των ΗΠΑ έναντι της Ουκρανίας.
Τρεις πηγές που είναι εξοικειωμένες με την κατάσταση ανέφεραν ότι ο Hegseth παρερμήνευσε τις συζητήσεις με τον πρόεδρο σχετικά με την πολιτική για την Ουκρανία και τις αποστολές βοήθειας, χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες.
Τέσσερα άλλα άτομα που ενημερώθηκαν για την κατάσταση ανέφεραν ότι μια μικρή ομάδα υπαλλήλων του Πενταγώνου, πολλοί από τους οποίους δεν έχουν ποτέ εργαστεί σε κυβερνητική θέση και εδώ και χρόνια εκφράζουν την αντίθεσή τους στην αμερικανική βοήθεια προς την Ουκρανία, συμβούλεψαν τον Hegseth να εξετάσει το ενδεχόμενο αναστολής της βοήθειας προς τη χώρα.
Δύο άτομα που είναι εξοικειωμένα με το θέμα αρνήθηκαν ότι υπήρξε πραγματική διακοπή της βοήθειας. Ένα από αυτά το χαρακτήρισε ως λογιστική παύση.
«(Αυτοί) απλώς ήθελαν να καταλάβουν τι συνέβαινε και, ως αποτέλεσμα, οι άνθρωποι το παρερμήνευσαν ως: «Πρέπει να σταματήσετε τα πάντα»», είπε ένας από αυτούς.
Σύμφωνα με δύο πηγές που έχουν γνώση της συνάντησης, ο Χέγκσεθ έφτασε στη συνάντηση με τον Τραμπ στο Οβάλ Γραφείο στις 30 Ιανουαρίου με ένα υπόμνημα που είχε συντάξει ένας από τους κορυφαίους συμβούλους του, στο οποίο συνιστούσε στον προϊστάμενό του να πιέσει το Λευκό Οίκο να εξετάσει το ενδεχόμενο αναστολής των παραδόσεων όπλων στην Ουκρανία, προκειμένου να αποκτήσει πλεονέκτημα στις ειρηνευτικές διαπραγατεύσεις.
Οι πηγές ανέφεραν ότι ο υπουργός συμμετείχε στη συνάντηση μαζί με άλλους υψηλόβαθμους αξιωματούχους που ασχολούνται με την πολιτική για την Ουκρανία, μεταξύ των οποίων ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας Mike Waltz και ο απεσταλμένος για την Ουκρανία Keith Kellogg. Η ομάδα συζήτησε ευρέως την πολιτική των ΗΠΑ για την Ουκρανία και τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένης της ενδεχόμενης επιβολής αυστηρότερων κυρώσεων στη Μόσχα.
Δεν είναι σαφές σε ποιο βαθμό ο Hegseth πρότεινε τη διακοπή της βοήθειας κατά τη διάρκεια της συνάντησης, αλλά η ιδέα τέθηκε κατά τη διάρκεια των συζητήσεων, σύμφωνα με μία από τις πηγές και ένα άλλο πρόσωπο που έχει γνώση της συνάντησης.
Από την αρχή της πλήρους εισβολής της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022, οι ΗΠΑ είχαν εγκρίνει στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων. Το μεγαλύτερο μέρος της παραδόθηκε υπό την κυβέρνηση Μπάιντεν. Ωστόσο, μερικές αποστολές παρέμεναν σε εκκρεμότητα, με προγραμματισμένη παράδοση αυτό το καλοκαίρι.
Ο Τραμπ είχε απειλήσει επανειλημμένα κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του να παγώσει τη βοήθεια, αλλά δεν το είχε κάνει ακόμη. Και κατά τη διάρκεια της συνάντησης, αρνήθηκε και πάλι να σταματήσει τη βοήθεια προς την Ουκρανία ή να διατάξει τον Χέγκσεθ να εφαρμόσει οποιεσδήποτε αλλαγές πολιτικής όσον αφορά την αποστολή εξοπλισμού στο Κίεβο, σύμφωνα με τις πηγές.
Μια εντολή που θα παγώσει ουσιαστικά οποιαδήποτε στρατιωτική υποστήριξη προς έναν σύμμαχο θα συζητηθεί κανονικά εντατικά μεταξύ των ανώτατων αξιωματούχων εθνικής ασφάλειας και θα εγκριθεί από τον πρόεδρο. Απαιτεί τον συντονισμό πολλών υπηρεσιών και συχνά πολλών εταιρειών μεταφορών.
Καμία τέτοια συζήτηση ή συντονισμός δεν έλαβε χώρα όταν το γραφείο του Χέγκσεθ ακύρωσε τις προγραμματισμένες πτήσεις που μετέφεραν αμερικανικά πυρομαχικά και πυρομαχικά στην Πολωνία από τη στρατιωτική βάση Αλ Ουντέιντ στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη στρατιωτική βάση Ντόβερ στο Ντελαγουέρ, σύμφωνα με τρεις από τις πηγές.
Η παύση ήρθε την ώρα που ο ουκρανικός στρατός αγωνιζόταν να αποκρούσει τις ρωσικές δυνάμεις στην ανατολική Ουκρανία και στη μάχη που ακολούθησε για την περιοχή του Κουρσκ στη Ρωσία, όπου οι ουκρανικές δυνάμεις έχαναν έδαφος και έκτοτε έχουν σχεδόν εκδιωχθεί.
Σύμφωνα με δύο πηγές, στενοί σύμβουλοι του Τραμπ ενημερώθηκαν για την παύση από υπαλλήλους του Πενταγώνου και συζήτησαν με τον πρόεδρο το ενδεχόμενο να επαναληφθούν οι αποστολές βοήθειας. Μέχρι τότε, η TRANSCOM είχε ακυρώσει 11 πτήσεις, σύμφωνα με τα αρχεία που εξέτασε το Reuters. Ορισμένα μέσα ενημέρωσης, μεταξύ των οποίων και το Reuters, έγραψαν για την παύση, αλλά ο ρόλος του Χέγκσεθ ήταν μέχρι τότε άγνωστος.
Δεν είναι σαφές αν ο Τραμπ αμφισβήτησε ή επέπληξε τον Χέγκσεθ στη συνέχεια. Μια πηγή με άμεση γνώση του θέματος είπε ότι ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Waltz τελικά παρενέβη για να ανατρέψει τις ακυρώσεις. Ο Waltz αναγκάστηκε να παραιτηθεί την Πέμπτη και αναμένεται να διοριστεί πρέσβης των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη.
Όταν ο Τραμπ ανέλαβε τα καθήκοντά του, η βοήθεια προς την Ουκρανία συνέχισε να ρέει και ο ίδιος δεσμεύτηκε να συνεργαστεί με την Ουκρανία και τη Ρωσία για να τερματιστεί ο πόλεμος – ή τουλάχιστον να μεσολαβήσει για την επίτευξη εκεχειρίας.
Δύο από τους πιο εξέχοντες απεσταλμένους του, ο Κέλογκ, υποστηρικτής του Κιέβου που συνεργάστηκε με τον Τραμπ στην πρώτη του κυβέρνηση, και ο Στιβ Γουίτκοφ, μεγιστάνας του real estate και στενός φίλος του προέδρου, ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις με τα δύο μέρη.
Ξεχωριστά, στο Πεντάγωνο, ορισμένοι σύμβουλοι πολιτικής του Χέγκσεθ άρχισαν να συντάσσουν ιδιωτικά προτάσεις για την απόσυρση της αμερικανικής υποστήριξης προς την Ουκρανία, σύμφωνα με δύο πηγές που έχουν ενημερωθεί για το θέμα.
Αυτή η ομάδα στελεχών ευθυγραμμίζεται στενά με την αντι-επεμβατική φιλοσοφία.
Ορισμένοι έχουν στο παρελθόν συμβουλεύσει Ρεπουμπλικάνους βουλευτές που υποστηρίζουν μια προσέγγιση της εξωτερικής πολιτικής που δίνει προτεραιότητα στην Αμερική και έχουν ζητήσει δημοσίως, σε κείμενα και ομιλίες, την απόσυρση των ΗΠΑ από τις στρατιωτικές δεσμεύσεις τους στη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη – άποψη που συμμερίζεται και ο αντιπρόεδρος JD Vance. Αρκετοί έχουν υποστηρίξει ότι οι ΗΠΑ πρέπει να επικεντρωθούν στην Κίνα.
Οι υποστηρικτές των στελεχών έχουν επικρίνει όσους αντιτίθενται στο αντιεπεμβατικό κίνημα στην κυβέρνηση, ισχυριζόμενοι ότι ο Βανς και άλλοι προσπαθούν απλώς να σώσουν τις ζωές των ανθρώπων που ζουν σε εμπόλεμες ζώνες όπως η Ουκρανία και να αποτρέψουν μελλοντικούς θανάτους Αμερικανών στρατιωτών.
Οι εσωτερικές διαμάχες έχουν περιπλέξει τη διαδικασία χάραξης πολιτικής, σύμφωνα με ένα πρόσωπο που είναι εξοικειωμένο με το θέμα και τέσσερις άλλες πηγές. Σε μια εποχή που ο Κέλογκ και ο Γουίτκοφ προσπαθούν να μεσολαβήσουν για μια ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, οι συνεργάτες υποστηρίζουν πίσω από τα παρασκήνια την απόσυρση της αμερικανικής υποστήριξης προς την Κίεβο – μια πολιτική που έχει εξοργίσει τους Ουκρανούς αξιωματούχους και έχει ασκήσει πίεση στους Ευρωπαίους συμμάχους να καλύψουν το κενό, σύμφωνα με πέντε άτομα που έχουν γνώση της κατάστασης.
Η Ουάσιγκτον έχει υπογράψει συμφωνία με το Κίεβο για τα δικαιώματα επί των σπάνιων γαιών του – μια συμφωνία που, σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους, αποτελεί προσπάθεια να ανακτήσει η Αμερική τα χρήματα που έχει δαπανήσει για να στηρίξει την πολεμική προσπάθεια της Ουκρανίας.
Τουλάχιστον ένας από τους συνεργάτες που είχε προηγουμένως πιέσει την κυβέρνηση να αποσύρει την υποστήριξή της προς το Κίεβο, ο Νταν Κάλντγουελ, απομακρύνθηκε από το Πεντάγωνο για μια διαρροή που, όπως ισχυρίζεται, δεν συνέβη ποτέ. Ο Caldwell, ένας βετεράνος, υπηρέτησε ως ένας από τους κύριους συμβούλους του Hegseth, μεταξύ άλλων και για θέματα Ουκρανίας.
Παρά τη σύντομη παύση τον Φεβρουάριο και τη μακρύτερη που ξεκίνησε στις αρχές Μαρτίου, η κυβέρνηση Τραμπ επανέλαβε την αποστολή της τελευταίας δόσης της βοήθειας που είχε εγκριθεί από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν.
