Η νέα φάση στις ευρωτουρκικές σχέσεις διαμορφώνεται μέσα σε κλίμα αυξημένης επιφύλαξης, όπως αποτυπώνεται στη νέα έκθεση της Κομισιόν για την Τουρκία, η οποία καταγράφει σοβαρή οπισθοδρόμηση σε ζητήματα κράτους δικαίου, δημοκρατικών θεσμών και εξωτερικής πολιτικής.
Σήμερα, ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης υποδέχεται στην Αθήνα την Ύπατη Εκπρόσωπο της Ε.Ε. για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας, Κάγια Κάλλας, σε μια συνάντηση με φόντο τη διεύρυνση της Ένωσης και την αξιολόγηση της πορείας της Άγκυρας.
Η Τουρκία “μετεξεταστέα” στις διαπραγματεύσεις
Η Κομισιόν εκφράζει έντονες ανησυχίες για το casus belli, δηλαδή την απειλή πολέμου κατά της Ελλάδας, καθώς και για τη συνεχιζόμενη αμφισβήτηση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων στο Αιγαίο.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται επίσης στο παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, με τις Βρυξέλλες να καλούν την Άγκυρα να αποφεύγει απειλές και μονομερείς ενέργειες που βλάπτουν τις σχέσεις καλής γειτονίας.
Αθήνα και Λευκωσία ικανοποιημένες
Η αντίδραση της Αθήνας υπήρξε θετική. Το Υπουργείο Εξωτερικών εκτιμά ότι η Κομισιόν αποτύπωσε με σαφήνεια την πραγματική εικόνα της Τουρκίας και τις προκλήσεις απέναντι στα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών-μελών.
Η εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ, Λάνα Ζωχιού, τόνισε πως «η θέση της Ελλάδας για την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας παραμένει σταθερή, υπέρ της ένταξης, αλλά υπό την αυστηρή προϋπόθεση πλήρους συμμόρφωσης με το ευρωπαϊκό κεκτημένο και το Διεθνές Δίκαιο».
Αντίστοιχα, η Κυπριακή Δημοκρατία εξέφρασε ικανοποίηση μέσω του Υπουργού Εξωτερικών Κωνσταντίνου Κόμπου, ο οποίος υπογράμμισε ότι η Ε.Ε. καταγράφει με σαφήνεια τη μη συμμόρφωση της Τουρκίας στις κυπρογενείς της υποχρεώσεις και ζητά τον τερματισμό των μονομερών ενεργειών στην Ανατολική Μεσόγειο.
Εκνευρισμός στην Άγκυρα και “αντεπίθεση” Ερντογάν
Η δημοσιοποίηση της Έκθεσης προκάλεσε έντονο εκνευρισμό στην Άγκυρα, καθώς περιλαμβάνει σκληρές επικρίσεις για την κατάσταση του κράτους δικαίου, την ελευθερία του Τύπου και την έλλειψη σεβασμού στις σχέσεις καλής γειτονίας.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απάντησε με οξύ τόνο, απορρίπτοντας τις ευρωπαϊκές αιτιάσεις:
«Σεβόμαστε τα κυριαρχικά δικαιώματα όλων των φιλικών χωρών, ιδίως των γειτόνων μας. Δεν έχουμε βλέψεις για τα εδάφη ή τους πόρους άλλων χωρών», δήλωσε, επιχειρώντας να παρουσιάσει την Τουρκία ως “θύμα μεροληψίας” της Ε.Ε. υπέρ Ελλάδας και Κύπρου.
Παράλληλα, χαρακτήρισε τις αναφορές περί “δικτατορικού καθεστώτος” «ανοησίες», αποδίδοντάς τες στην τουρκική αντιπολίτευση, ενώ το Υπουργείο Εξωτερικών της χώρας κατηγόρησε τις Βρυξέλλες για προκατάληψη.
Η Ε.Ε. σκληραίνει τη στάση της, αλλά κρατά ανοιχτούς διαύλους
Παρά την ένταση, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί εμφανίζονται αποφασισμένοι να διατηρήσουν ανοιχτή επικοινωνία με την Άγκυρα, χωρίς όμως να υποχωρούν από τις θεμελιώδεις αρχές του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας.
Στο τραπέζι βρίσκεται η πρόταση για ένα «νέο πλαίσιο σχέσεων Ε.Ε.–Τουρκίας», που θα βασίζεται στη συνεργασία για μετανάστευση, ενέργεια και περιφερειακή ασφάλεια, αλλά με σαφή όρια απέναντι στις τουρκικές προκλήσεις.
Η Κομισιόν, με σαφές μήνυμα, καθιστά πλέον την Τουρκία εταίρο υπό όρους, υπενθυμίζοντας ότι ο σεβασμός στο Διεθνές Δίκαιο και τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών–μελών αποτελεί αδιαπραγμάτευτη προϋπόθεση για οποιαδήποτε μελλοντική πρόοδο.
