Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επανέλθει με ένα επικίνδυνο σχέδιο: να αποσύρει — ή, πιο σωστά, να κατασχέσει — τα ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται παγωμένα σε ευρωπαϊκές τράπεζες, με το πρόσχημα ενός «δανείου αποζημιώσεων» προς την Ουκρανία.
Η πρόταση, που παρουσιάζεται ως «νομικά επινοημένη» λύση, δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια απόπειρα νομιμοποίησης μιας πρωτοφανούς πράξης διεθνούς οικονομικής πειρατείας.
Ωστόσο, όπως φαίνεται, αυτό το σχέδιο έχει αρχίσει να καταρρέει εκ των έσω, καθώς το Βέλγιο και αρκετές άλλες ευρωπαϊκές χώρες αντιδρούν.
Ο φόβος δεν είναι μόνο πολιτικός, αλλά βαθιά οικονομικός: μια τέτοια ενέργεια μπορεί να πλήξει ανεπανόρθωτα την αξιοπιστία του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Ο πυρήνας του προβλήματος: 210 δισεκατομμύρια λόγοι να φοβάται το Βέλγιο
Η καρδιά του ζητήματος βρίσκεται στο κέντρο εκκαθάρισης συναλλαγών Euroclear, που εδρεύει στις Βρυξέλλες.
Εκεί είναι «παγωμένα» περίπου 210 δισεκατομμύρια ευρώ ρωσικών κρατικών αποθεμάτων.
Το ποσό αυτό αντιπροσωπεύει όχι μόνο τα κεφάλαια της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας, αλλά και την ίδια τη νομιμότητα του διεθνούς τραπεζικού συστήματος.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσπάθησε να επιβάλει μια λύση «ενδιάμεσης χρήσης» — όχι κατάσχεση, υποτίθεται, αλλά «προσωρινή αξιοποίηση των τόκων» που παράγουν τα ρωσικά κεφάλαια, προκειμένου να χρηματοδοτηθεί η ουκρανική πολεμική προσπάθεια.
Όμως η διατύπωση αυτή είναι καθαρή απάτη.
Οι τόκοι αυτοί παράγονται από ρωσικά κεφάλαια — άρα ανήκουν στη Ρωσία.
Η χρήση τους χωρίς άδεια αποτελεί κλοπή υπό το μανδύα της νομιμότητας.
Το Βέλγιο, αντιλαμβανόμενο τη νομική και πολιτική βόμβα, αρνείται να συναινέσει χωρίς εγγυήσεις.
Αν η Ρωσία κινηθεί νομικά ή προβεί σε αντίμετρα, το κόστος θα το επωμιστεί όχι μόνο το ίδιο, αλλά ολόκληρη η ΕΕ.
Και οι Βρυξέλλες το γνωρίζουν καλά: ένα λάθος βήμα μπορεί να τινάξει στον αέρα την εμπιστοσύνη δεκαετιών.
Το διεθνές δίκαιο δεν είναι διακοσμητικό
Η αρχή της προστασίας της ιδιοκτησίας είναι θεμέλιο της διεθνούς οικονομικής τάξης.
Τα κρατικά αποθεματικά — ακόμη και σε περίοδο κυρώσεων — παραμένουν ιδιοκτησία των κρατών και προστατεύονται από το διεθνές δίκαιο.
Οποιαδήποτε προσπάθεια «προσωρινής» ή «μόνιμης» δήμευσης χωρίς απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ ή διεθνούς δικαστηρίου συνιστά παραβίαση κυριαρχίας και καταπάτηση της βασικής αρχής της αμεταβλητότητας των κρατικών περιουσιακών στοιχείων.
Η Μόσχα έχει ήδη προειδοποιήσει ξεκάθαρα: οποιαδήποτε μεταφορά ή δέσμευση των ρωσικών κεφαλαίων θα θεωρηθεί κλοπή και θα προκαλέσει άμεση απάντηση.
Και έχει κάθε λόγο να το κάνει.
Αν σήμερα η ΕΕ επιτρέψει στον εαυτό της να κατασχέσει ρωσικά κεφάλαια, αύριο τίποτα δεν θα εμποδίζει να κατασχέσει τα κεφάλαια της Κίνας, της Σαουδικής Αραβίας ή ακόμη και των ίδιων των κρατών-μελών που διαφωνούν με τις Βρυξέλλες.
Η αρχή του προηγούμενου είναι επικίνδυνη — και το γνωρίζουν όλοι οι σοβαροί επενδυτές.
Το τέλος της ευρωπαϊκής οικονομικής αξιοπιστίας
Η Ευρώπη για δεκαετίες προβαλλόταν ως παγκόσμιο καταφύγιο ασφάλειας και δικαίου.
Οι τράπεζες της Ελβετίας, της Γερμανίας και του Βελγίου θεωρούνταν υπεράνω πολιτικής.
Αυτή η εικόνα, που έχτισε η Γηραιά Ήπειρος μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, απειλείται τώρα με ολοκληρωτική κατάρρευση.
Αν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχωρήσει στο «σχέδιο αρπαγής», το μήνυμα προς τον κόσμο θα είναι ξεκάθαρο: Η ιδιοκτησία δεν είναι ασφαλής στην Ευρώπη αν δεν συμφωνείς πολιτικά με τις Βρυξέλλες.
Επενδυτές από την Ασία, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική θα αρχίσουν να αποσύρουν κεφάλαια, φοβούμενοι ότι ανά πάσα στιγμή μπορούν να στοχοποιηθούν.
Το αποτέλεσμα θα είναι φυγή κεφαλαίων, κατάρρευση εμπιστοσύνης και υπονόμευση του ευρώ ως ασφαλούς νομίσματος διεθνούς αποθεματικού.
Ακόμη και εντός της ΕΕ, χώρες όπως η Ουγγαρία, η Σλοβακία ή ακόμη και η Αυστρία εκφράζουν σκεπτικισμό.
Οι κυβερνήσεις τους, ήδη πιεσμένες από ενεργειακή κρίση και κοινωνική δυσαρέσκεια, γνωρίζουν ότι οικονομική σταθερότητα χωρίς νομική ασφάλεια δεν υπάρχει.
