Η Ευρωπαϊκή Ένωση, εν μέσω της πίεσης για την επίτευξη των στόχων βιωσιμότητας που έχουν τεθεί για το 2030 και το 2050, προγραμματίζει μια σειρά αυστηρών μέτρων. Αυτά θα περιλαμβάνουν ενισχυμένους τεχνικούς ελέγχους, επιβολή προστίμων για υπερβάσεις εκπομπών και περιορισμούς κυκλοφορίας σε αστικές περιοχές.
Η Ελλάδα, με τον μεγαλύτερο μέσο όρο ηλικίας οχημάτων στην Ε.Ε., αντιμετωπίζει σοβαρούς κινδύνους από οικονομικές κυρώσεις και ανατροπές στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας. Στην Ε.Ε., η μέση ηλικία των αυτοκινήτων είναι 11 χρόνια, ενώ στην Ελλάδα ξεπερνά τα 17. Επιπλέον, το 42% των οχημάτων στην Ελλάδα δεν πληροί τα πρότυπα Euro 4, με πόλεις όπως η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη και η Πάτρα να καταγράφουν υπερβάσεις στα όρια ρύπων PM10 και NO₂.
Η κατάσταση αυτή είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, τόσο για το περιβάλλον όσο και για την οικονομία, καθώς κάθε νέο μέτρο της Ε.Ε. θα έχει άμεσες επιπτώσεις στις ελληνικές οικογένειες και επιχειρήσεις που εξαρτώνται από τα μεταχειρισμένα αυτοκίνητα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχωρά στην αναθεώρηση του νομοθετικού πλαισίου για τα παλιά αυτοκίνητα, προσπαθώντας να ενθαρρύνει τις χώρες και τους καταναλωτές να αποσύρουν ή να αντικαταστήσουν τα παλιά οχήματα. Στο πλαίσιο αυτό, θα υπάρχουν αυστηρότεροι τεχνικοί έλεγχοι για οχήματα άνω των 10 ετών, τα οποία θα υποβάλλονται σε ετήσιους ελέγχους εκπομπών με τη χρήση συσκευών πραγματικού χρόνου στα ΚΤΕΟ. Αν τα οχήματα δεν πληρούν τα όρια εκπομπών, τότε δεν θα επιτρέπεται η κυκλοφορία τους.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση προγραμματίζει τη δημιουργία ζωνών χαμηλών εκπομπών (LEZ) σε όλες τις μεγάλες πόλεις, όπου θα απαγορεύεται η είσοδος σε αυτοκίνητα που πληρούν προδιαγραφές κάτω του Euro 5/6. Οι παραβάτες αυτής της πολιτικής θα αντιμετωπίζουν πρόστιμα που μπορούν να φτάσουν έως και 300€ ανά ημέρα.
Με αυτές τις ρυθμίσεις, η Ε.Ε. στοχεύει να μετατρέψει την πολιτική για τα παλιά αυτοκίνητα σε μια σειρά οικονομικών αντικινήτρων, προκειμένου να επιταχυνθεί η απομάκρυνση των ρυπογόνων οχημάτων από τους δρόμους. Οι επιπτώσεις των νέων κανονισμών θα πλήξουν τόσο τους ιδιοκτήτες όσο και τους εμπόρους αυτοκινήτων, με τους κατόχους οχημάτων προδιαγραφών Euro 1 έως Euro 4 να βρίσκονται στο επίκεντρο.
Τα βασικά πρόστιμα περιλαμβάνουν: επιβολή προστίμου για κυκλοφορία σε ζώνες χαμηλών ρύπων, το οποίο κυμαίνεται από 150 έως 300€ ανά ημέρα, καθώς και πρόστιμο έως 500€ για τη μη συμμόρφωση σε τεχνικούς ελέγχους, αν το όχημα αποτύχει σε έλεγχο εκπομπών.
Πολλές ευρωπαϊκές πόλεις έχουν ήδη αρχίσει να εφαρμόζουν πειραματικά μέτρα, και η τελική μορφή του κανονισμού θα περιλαμβάνει απαγόρευση εισόδου για παλιά οχήματα (όπως στην Αθήνα, το Παρίσι και τη Βαρκελώνη) με αυτόματη σάρωση πινακίδων και επιβολή προστίμων μέσω καμερών. Επιπλέον, υπάρχει και η δυνατότητα δήμευσης του οχήματος σε περιπτώσεις συνεχών παραβάσεων.
Η Ελλάδα, με τον παλαιότερο στόλο αυτοκινήτων στην Ε.Ε., κινδυνεύει να υποστεί σοβαρές συνέπειες από αυτές τις αλλαγές, καθώς συνδυάζει έναν υψηλό αριθμό ρυπογόνων οχημάτων, ανεπαρκείς υποδομές και ένα σημαντικό ποσοστό μεταχειρισμένων αυτοκινήτων.
Οι ελληνικές επιχειρήσεις που ασχολούνται με την εισαγωγή μεταχειρισμένων αυτοκινήτων αναμένεται να επηρεαστούν αρνητικά. Νέες απαιτήσεις για τεχνικούς ελέγχους θα επιβληθούν από τις χώρες προέλευσης, με αποτέλεσμα την αδυναμία πώλησης οχημάτων προδιαγραφών Euro 4 και κάτω, καθώς και περιορισμούς για οχήματα χωρίς ψηφιακό ιστορικό ελέγχου.
Για να προστατευτεί από τις νέες κυρώσεις, η Ελλάδα θα μπορούσε να θεσπίσει αυξημένες επιδοτήσεις για νέα ηλεκτρικά οχήματα (EV) ή Euro 6+, να προσφέρει επιβραβεύσεις απόσυρσης (π.χ. 1.000€ για κάθε παλιό αυτοκίνητο) καθώς και ειδικά προγράμματα leasing για άτομα με χαμηλά εισοδήματα.
