Κραυγή αγωνίας από την καρδιά της Ευρώπης: Η καλοκαιρινή άδεια γίνεται απλησίαστο όνειρο για εκατομμύρια εργαζόμενους.
Ποιοι Ευρωπαίοι “μένουν πίσω” και ποιοι απολαμβάνουν τις παραλίες χωρίς άγχος; Ένας στους έξι εργαζόμενους στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να αποδράσει έστω για μία εβδομάδα διακοπών. Τα στοιχεία είναι σοκαριστικά: 42 εκατομμύρια πολίτες, που εργάζονται σκληρά όλο τον χρόνο, στερούνται το αυτονόητο. Ένα διάλειμμα. Μία ανάσα.
Κι όμως, η φτώχεια των διακοπών δεν είναι ένα περιθωριακό φαινόμενο. Αφορά ευθέως την ψυχική υγεία, την οικογενειακή ζωή, την ποιότητα ύπαρξης. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά η γενική γραμματέας της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Συνδικάτων (ETUC), Esther Lynch, “το διάλειμμα με τους αγαπημένους είναι αναφαίρετο δικαίωμα – όχι προνόμιο των λίγων”.
Στοιχεία που προκαλούν αίσθηση φέρνει στο φως η Eurostat:
Στη Ρουμανία, ένας στους τρεις εργαζόμενους δεν μπορεί να φύγει ούτε για λίγες μέρες.
Ακολουθούν Ουγγαρία (26%), Βουλγαρία (24%), Πορτογαλία και Κύπρος (23%), αλλά και η Ελλάδα, με 1 στους 5 εργαζόμενους σε οικονομικό αποκλεισμό από τις διακοπές.
Αντίθετα, στις σκανδιναβικές χώρες – Φινλανδία, Σουηδία, Δανία – τα ποσοστά κυμαίνονται κάτω του 7%. Όταν ο βορράς λιάζεται στις ακτές, ο νότος παλεύει με το κόστος ζωής.
Το πρόβλημα δεν είναι αριθμητικό. Είναι ανθρώπινο. Στη Γερμανία, Γαλλία, Ισπανία και Ιταλία, πάνω από 5 εκατομμύρια εργαζόμενοι σε κάθε χώρα δεν είχαν την πολυτέλεια για διακοπές το 2023.
Ιταλία: 6,2 εκατομμύρια
Γερμανία: 5,8 εκατομμύρια
Ισπανία: 5,6 εκατομμύρια
Γαλλία: 5,1 εκατομμύρια
Μια Ευρώπη δύο ταχυτήτων: 42 Εκατομμύρια Ευρωπαίοι εργαζόμενοι δεν πάνε διακοπές – Πως η άδεια τείνει να γίνει μια…πολυτέλεια για λίγους
Αυτά τα νούμερα εκπροσωπούν τα αόρατα πρόσωπα πίσω από τις στατιστικές: τον πατέρα που δουλεύει δύο δουλειές, τη μητέρα που παραιτείται από το όνειρο των παιδικών διακοπών, τον νέο που δεν τόλμησε να ανοίξει βαλίτσα.
Η ETUC μιλά για μια “ποιοτική έκτακτη ανάγκη”. Η καλοκαιρινή φτώχεια είναι πλέον δείκτης ανισότητας – και καμπανάκι για τη συνοχή της Ευρώπης. Σύμφωνα με την ίδια, η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική, αλλά και αξιακή: οι συλλογικές συμβάσεις, ο κατώτατος μισθός και η ποιότητα της απασχόλησης καταρρέουν κάτω από το βάρος της ακρίβειας και της κερδοσκοπίας.
Ενώ υπάρχει λογική σύνδεση: όσο υψηλότερες οι καθαρές αποδοχές, τόσο μικρότερη η φτώχεια διακοπών, η εξίσωση δεν είναι απόλυτη. Η Ιρλανδία, με από τα υψηλότερα εισοδήματα, βλέπει σημαντικό ποσοστό εργαζομένων να στερείται διακοπές.
Αντίστροφα, χώρες με πιο χαμηλές απολαβές – όπως η Σλοβενία – εμφανίζουν εκπληκτικά χαμηλό ποσοστό φτώχειας σε επίπεδο διακοπών. Η διαφορά; Ενδεχομένως καλύτερες κοινωνικές πολιτικές, ισχυρότερη προστασία, ή χαμηλότερο κόστος ζωής.
Η αντίφαση είναι εκκωφαντική: στην εποχή των Instagram stories, του luxury travel και των “all inclusive” resorts, ένα τεράστιο κομμάτι της κοινωνίας κοιτάζει τις διακοπές από την απέξω.
Και καθώς το 2024 προχωρά, η συζήτηση μετατοπίζεται: Θα συνεχίσει η Ευρώπη να είναι ήπειρος του δικαιώματος στην ξεκούραση – ή θα γίνει χωρισμένη ανάμεσα σε τουρίστες και θεατές;
