Η πρόσφατη απελευθέρωση του Γιούρας Ζιάνκοβιτς, ενός Αμερικανού πολίτη που είχε καταδικαστεί στη Λευκορωσία για σοβαρές κατηγορίες, έχει προκαλέσει ανησυχίες σχετικά με τις προθέσεις του Λευκορώσου προεδρεύοντος, Αλεξάντερ Λουκασένκο.
Σύμφωνα με ανώτερο σύμβουλο της εξόριστης ηγέτιδας της αντιπολίτευσης, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να είναι προσεκτικές και να μην παρασυρθούν από τις κινήσεις του Λουκασένκο, ο οποίος φαίνεται να χρησιμοποιεί την απελευθέρωση ως μέσο πολιτικής χειραγώγησης.
Ο Γιούρας Ζιάνκοβιτς, 47 ετών, είχε καταδικαστεί για συνωμοσία με σκοπό τη δολοφονία του Λουκασένκο και την οργάνωση πραξικοπήματος. Οι κατηγορίες αυτές είχαν εγείρει σοβαρές αμφισβητήσεις σχετικά με τη δικαιοσύνη και την πολιτική κατάσταση στη Λευκορωσία. Η απελευθέρωσή του θεωρείται από κάποιους ως μια κίνηση καλής θέλησης από τον Λουκασένκο, ενώ άλλοι την βλέπουν ως μια στρατηγική κίνηση για να αποσπάσει διεθνή υποστήριξη ή να μειώσει τις πιέσεις που δέχεται από τη διεθνή κοινότητα.
Η Λευκορωσία ανακοίνωσε ότι τον απελευθέρωσε κατόπιν αιτήματος των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η απελευθέρωσή του έγινε λίγο πριν από την επίσκεψη της ηγέτιδας της αντιπολίτευσης Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια στην Ουάσιγκτον, η οποία είναι εξόριστη από το 2020 μετά τις προεδρικές εκλογές, τις οποίες, σύμφωνα με τους υποστηρικτές της κέρδισε αλλά της έκλεψαν την νίκη.
«Ο Ζιάνκοβιτς είναι ήδη στις Ηνωμένες Πολιτείες ασφαλής, η κόλασή του έχει τελειώσει. Το καθεστώς προσπάθησε να τον λυγίσει , τον ανάγκασε να ομολογήσει, να καταγράψει βίντεο για λόγους προπαγάνδας, αλλά χαίρομαι που το ηθικό του είναι καλά» δήλωσε στο Reuters ο επικεφαλής πολιτικός σύμβουλος της Τιχανόφσκαγια, Φράνκα Βιακόρκα
«Δεν αμφιβάλλω ότι είναι ένα είδος ‘δώρου’ στην αμερικανική κυβέρνηση… αλλά ας μην ξεγελιόμαστε» είπε ο ίδιος. «Μπορούμε να μιλάμε για παραχωρήσεις, μόνο όταν όλοι, ή η πλειοψηφία των πολιτικών κρατουμένων είναι ελεύθεροι και δεν είμαστε ακόμη σ’ αυτό το σημείο».
Η Τιχανόφσκαγια η οποία χαιρέτισε την απελευθέρωση του Ζιανκόβιτς και ευχαρίστησε τον Τραμπ και την ομάδα του για τις προσπάθειές που έκαναν για την αποφυλάκιση του, δήλωσε ότι επισκέπτεται τις ΗΠΑ «για να ενισχύσει την υποστήριξή της προς τη δημοκρατική Λευκορωσία».
Η ίδια ανέφερε ότι περισσότεροι από 1.200 πολιτικοί κρατούμενοι εξακολουθούν να είναι φυλακισμένοι στο πρώην σοβιετικό κράτος, το οποίο συνέλαβε όλους τους αξιόλογους αντιπάλους του Λουκασένκο κατά τη βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων μετά την ψηφοφορία του 2020.
Ο Λουκασένκο, στενός σύμμαχος του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, παρέτεινε την 31ετή διακυβέρνησή του σε άλλες εκλογές τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους, τις οποίες οι δυτικές χώρες χαρακτήρισαν απάτη. Ο ίδιος αρνείται ότι η Λευκορωσία έχει πολιτικούς κρατούμενους.
Ο Ζιάνκοβιτς παρουσιάστηκε στην κρατική τηλεόραση της Λευκορωσίας στη φυλακή τον Σεπτέμβριο του 2024 να ομολογεί την υποτιθέμενη συνωμοσία και να ζητά χάρη. Η εμφάνισή του – χλωμός, λιπόσαρκος και με λεπτά μαλλιά – ήταν σχεδόν αγνώριστη από τις φωτογραφίες που είχαν τραβηχτεί αρκετά χρόνια νωρίτερα.
Για χρόνια, η Δύση αντιμετώπιζε τον Λουκασένκο ως παρία και επέβαλε κύματα κυρώσεων στη Λευκορωσία. Οι ΗΠΑ δεν έχουν πρεσβευτή εκεί από το 2008.
