Η διαφωνία για τις κυρώσεις και το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν συνεχίζεται, με το Ιράν να απορρίπτει την πρόταση των Ευρωπαίων για την παράταση της προθεσμίας επαναφοράς των κυρώσεων.
Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών, Αμπάς Αραγτσί, δήλωσε ότι η Ευρώπη δεν έχει το δικαίωμα να ενεργοποιήσει τον μηχανισμό αυτόματης επαναφοράς των κυρώσεων, που προβλέπεται από τη συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, ούτε να παρατείνει την προθεσμία του Οκτωβρίου για την ενεργοποίησή του.
Οι δηλώσεις του Αραγτσί ήρθαν ως απάντηση στην επιστολή που απέστειλαν η Γερμανία, η Γαλλία και η Βρετανία στον ΟΗΕ, στην οποία αναφέρουν ότι εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία έως το τέλος του Αυγούστου για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, είναι έτοιμες να εκκινήσουν τον μηχανισμό επαναφοράς των κυρώσεων. Η απειλή αυτή αποτελεί μέρος της προσπάθειας να αναστηλωθούν οι διαπραγματεύσεις και να αντιμετωπιστούν οι ανησυχίες για τις πυρηνικές δραστηριότητες του Ιράν.
Η συμφωνία του 2015, η οποία υπεγράφη μεταξύ του Ιράν και των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Γαλλία, Βρετανία) και της Γερμανίας, είχε ως στόχο τον περιορισμό του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν σε αντάλλαγμα για την άρση των διεθνών κυρώσεων. Ωστόσο, οι Ηνωμένες Πολιτείες αποχώρησαν μονομερώς από τη συμφωνία το 2018, επαναφέροντας τις κυρώσεις τους, ενώ οι Ευρωπαίοι συνέχισαν να υποστηρίζουν τη συμφωνία.
Η κατάσταση ήρθε σε πιο κρίσιμο σημείο μετά την ένταση που προκλήθηκε από τον πόλεμο 12 ημερών μεταξύ Ιράν και Ισραήλ τον Ιούνιο, ο οποίος απέτρεψε την πρόοδο στις διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα. Παράλληλα, το Ιράν είχε αναστείλει τη συνεργασία του με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ), εντείνοντας τις ανησυχίες των διεθνών παρατηρητών.
Ο Αμπάς Αραγτσί εξέφρασε τη θέση του Ιράν ότι οι Ευρωπαίοι δεν έχουν το δικαίωμα να παρατείνουν την προθεσμία επαναφοράς των κυρώσεων και ότι η χώρα του δεν έχει επιτύχει μέχρι στιγμής μια κοινή βάση για διαπραγματεύσεις. «Δεν θεωρούμε ότι οι Ευρωπαίοι έχουν το δικαίωμα να ενεργοποιήσουν το μηχανισμό snapback, επομένως είναι φυσικό να μην έχουν το δικαίωμα να παρατείνουν την προθεσμία», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Η αναστολή της συνεργασίας με τον ΔΟΑΕ προκαλεί επίσης ανησυχία, καθώς το Ιράν εξετάζει τη δυνατότητα επιστροφής των επιθεωρητών του οργανισμού στις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, εφόσον ληφθεί απόφαση από τον ανώτατο θεσμό ασφαλείας της χώρας.
Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις, αν και επικριτικές για την παραβίαση των όρων της συμφωνίας από την Τεχεράνη, δηλώνουν την ετοιμότητά τους να συνεχίσουν τις διαπραγματεύσεις, με στόχο την αποφυγή μιας πλήρους κλιμάκωσης της κρίσης. Ωστόσο, οι όροι για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων παραμένουν ασαφείς και το Ιράν καθιστά σαφές ότι η πίεση από τις κυρώσεις δεν είναι η κατάλληλη στρατηγική για να επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Οι επόμενοι μήνες αναμένονται καθοριστικοί για την πορεία της συμφωνίας και τις σχέσεις του Ιράν με τις δυτικές δυνάμεις. Οι διεθνείς παρατηρητές παρακολουθούν στενά την κατάσταση, καθώς η διατήρηση ή η αποτυχία της συμφωνίας μπορεί να έχει σοβαρές γεωπολιτικές συνέπειες.
