Στις 3:43 τα ξημερώματα τοπική ώρα, οι σειρήνες αντιαεροπορικής άμυνας στην περιοχή του Ισφαχάν και της Νατάνζ ήχησαν δαιμονικά.
Η «Νύχτα των Σφυριών», όπως ήδη αποκαλείται η αιφνιδιαστική αμερικανική επίθεση σε πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, είναι πλέον γεγονός. Ταυτόχρονα, οι εντάσεις στον Περσικό Κόλπο επαναφέρουν φαντάσματα που η διεθνής κοινότητα προσπάθησε μάταια να εξορκίσει από το 2003.
Στρατιωτική Επιχείρηση με Χειρουργική Στόχευση
Η Ουάσινγκτον εξαπέλυσε ταυτόχρονες επιθέσεις σε τουλάχιστον τρεις από τις σημαντικότερες πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν: Fordow, Natanz και Ισφαχάν. Με τη χρήση stealth βομβαρδιστικών B‑2, πυραύλων Tomahawk και βομβών bunker‑buster MOP, οι Αμερικανοί φέρεται να έπληξαν θωρακισμένα υπόγεια συγκροτήματα τα οποία, σύμφωνα με αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών, συνέχιζαν τον εμπλουτισμό ουρανίου σε επίπεδα οριακά για την παραγωγή πυρηνικών όπλων.
Στρατιωτικές πηγές στον Λευκό Οίκο έκαναν λόγο για «απολύτως επιτυχημένη αποστολή» και ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε πως «ό,τι απειλούσε την ειρήνη στη Μέση Ανατολή και πέρα από αυτήν, δεν υπάρχει πια». Η επιχείρηση φέρεται να πραγματοποιήθηκε χωρίς απώλειες για τις δυνάμεις των ΗΠΑ, ενισχυόμενη με δορυφορική καθοδήγηση από το Ισραήλ.
Η Διπλωματία σε Παύση, η Κρίση σε Κίνηση
Από την πλευρά της, η Τεχεράνη μίλησε για «πράξη πολέμου» και ο Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ συγκάλεσε το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας δηλώνοντας: «Η τιμωρία θα είναι παραδειγματική». Δεν αποκλείεται απάντηση μέσω proxy δυνάμεων σε Ιράκ, Συρία ή Λίβανο, ή ακόμη και στο Στενό του Ορμούζ, διάδρομο-κλειδί για το 30% του παγκόσμιου εμπορίου πετρελαίου.
Η στρατηγική σημασία της επίθεσης καθίσταται πιο περίπλοκη από τις διπλωματικές της επιπτώσεις. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες κάλεσε σε «άμεση αποκλιμάκωση» και τόνισε πως «καμία μονομερής επίθεση δεν μπορεί να αντικαταστήσει τον δρόμο της διπλωματίας».
Νομικά Θολή, Πολιτικά Εκρηκτική
Η αμερικανική επίθεση έγινε χωρίς προηγούμενη απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ ή έγκριση από το Κογκρέσο, γεγονός που εγείρει ερωτήματα νομιμότητας. Ανώτατα στελέχη των Δημοκρατικών χαρακτήρισαν την ενέργεια «επικίνδυνη, απερίσκεπτη και ενδεχομένως αντισυνταγματική».
Ωστόσο, για τον Λευκό Οίκο, ο χρόνος ήταν κρίσιμος. Ενδείξεις πως το Ιράν μετέφερε μέρος του εμπλουτισμένου ουρανίου του σε άγνωστη τοποθεσία φαίνεται πως επιτάχυναν τις αποφάσεις. Πηγές από το Πεντάγωνο κάνουν λόγο για «περίοδο-παράθυρο» πριν οι εγκαταστάσεις μετατραπούν σε μη προσβάσιμες.
Αντιδράσεις Συμμάχων και Αντιπάλων
Το Ισραήλ επικρότησε την αμερικανική δράση με ενθουσιασμό, δηλώνοντας πως «η Δύση επανέρχεται στην αποφασιστικότητά της». Αντίθετα, η Ευρωπαϊκή Ένωση εμφανίστηκε διχασμένη. Ενώ η Γαλλία δήλωσε ότι «η χρήση βίας υπονομεύει κάθε προσπάθεια επιστροφής στο JCPOA», η Πολωνία και η Ολλανδία μίλησαν για «νόμιμη αυτοάμυνα».
Η Κίνα καταδίκασε ανοιχτά την επίθεση και κάλεσε σε «σεβασμό του διεθνούς δικαίου», ενώ η Ρωσία συγκάλεσε έκτακτη σύνοδο του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Ο Κίνδυνος Κλιμάκωσης
Ο μεγαλύτερος φόβος είναι η συνέχιση μιας δυναμικής αντιποίνων. Το Ιράν διαθέτει ισχυρούς περιφερειακούς συμμάχους και προσβάσεις σε στρατηγικά σημεία. Επιθέσεις σε αμερικανικές βάσεις στον Περσικό Κόλπο, σε ισραηλινές πόλεις ή σε εμπορικά πλοία στη θάλασσα του Ομάν αποτελούν εφικτά σενάρια.
Αναλυτές στο RAND Corporation επισημαίνουν πως «το στοίχημα των ΗΠΑ είναι αν η αποφασιστικότητα θα αποτρέψει το Ιράν ή αν η επίθεση το ενδυναμώσει εσωτερικά και διεθνώς». Παράλληλα, αυξάνεται ο κίνδυνος τρομοκρατικών επιθέσεων σε δυτικά συμφέροντα.
Ένας Κόσμος πιο Εύφλεκτος
Η επίθεση της Ουάσινγκτον εναντίον του Ιράν δεν είναι απλώς μία ακόμη σελίδα στη μακρά ιστορία της αντιπαλότητας των δύο χωρών. Συνιστά δομική ρήξη με την προσέγγιση του «στρατηγικού περιορισμού» και εισάγει μια νέα περίοδο αβεβαιότητας.
Πολλοί φοβούνται πως δεν είναι η αρχή ενός πολέμου, αλλά η τελική πράξη μιας πολιτικής αποτυχίας. Εάν δεν υπάρξει αποκλιμάκωση μέσω της διπλωματίας, η Μέση Ανατολή κινδυνεύει να μετατραπεί για άλλη μια φορά σε κέντρο παγκόσμιας αποσταθεροποίησης.
