Φανταστείτε ένα μέλλον όπου οι υπολογιστές δεν απλώς μιμούνται τη σκέψη του ανθρώπου, αλλά τροφοδοτούνται κυριολεκτικά από ανθρώπινα εγκεφαλικά κύτταρα.
Αυτό το μέλλον δεν είναι πια επιστημονική φαντασία, αλλά αρχίζει να παίρνει σάρκα και οστά σε ένα εργαστήριο στο Cambridge της Αγγλίας.
Εκεί, η αυστραλιανή startup Cortical Labs σε συνεργασία με την βρετανική bit.bio αναπτύσσουν το CL1, μια πρωτοποριακή συσκευή στο μέγεθος ενός κουτιού παπουτσιών που περιέχει 200.000 εργαστηριακά καλλιεργημένα εγκεφαλικά κύτταρα συνδεδεμένα με κυκλώματα σιλικόνης.
Πρόκειται για έναν «βιολογικό υπολογιστή», που ήδη προκαλεί διεθνές ενδιαφέρον.
«Ο ανθρώπινος εγκέφαλος επεξεργάζεται πληροφορίες με ελάχιστη ενέργεια σε σύγκριση με τα σημερινά ηλεκτρονικά», δήλωσε ο Hon Weng Chong, CEO της Cortical Labs στους Financial Times.
«Αυτό μπορεί να ανοίξει δρόμο για πιο έξυπνα ρομπότ, πιο ισχυρή κυβερνοασφάλεια και εμβυθιστικούς εικονικούς κόσμους».
Το CL1 λειτουργεί με εξαιρετικά χαμηλή κατανάλωση ενέργειας, κάτι που έχει οδηγήσει σε αγώνα δρόμου για την ανάπτυξη παρόμοιων βιολογικών συστημάτων.
Πέρα από την Cortical Labs, στην «κούρσα» βρίσκονται επίσης η FinalSpark στην Ελβετία και η Biological Black Box στις ΗΠΑ.
Τα εγκεφαλικά κύτταρα του CL1 προέρχονται από βλαστοκύτταρα παραγόμενα από ανθρώπινο δέρμα και καλλιεργούνται σε στιβάδες: ο ένας τύπος προκαλεί ηλεκτρική δραστηριότητα, ενώ ο άλλος την ρυθμίζει – όπως ένα «γκάζι και φρένο», σύμφωνα με τον Chong.
Αυτή η ακρίβεια προσφέρει συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με άλλες μεθόδους που χρησιμοποιούν λιγότερο σταθερές «μικροεγκεφαλικές» δομές.
«Αυτός είναι ο πρώτος υπολογιστής που μετρά σταθερά τι μπορούν να κάνουν οι νευρώνες», σημειώνει ο Mark Kotter, καθηγητής στο Cambridge και ιδρυτής της bit.bio.
Από το Pong στην… επιστημονική έρευνα
Ένα από τα πιο παράξενα κατορθώματα του CL1 είναι ότι… παίζει το βιντεοπαιχνίδι Pong.
Ο προκάτοχός του, το DishBrain, έμαθε να κινεί την εικονική ρακέτα λαμβάνοντας ηλεκτρικές «ανταμοιβές» για σωστές κινήσεις και θόρυβο για λάθη.
Το CL1 προχωρά ένα βήμα παραπέρα: δείχνει πώς επηρεάζονται οι επιδόσεις από ουσίες όπως το αλκοόλ ή πώς ενισχύονται με φαρμακευτικές ουσίες όπως η καρβαμαζεπίνη.
«Μαθαίνουμε πώς να ‘προγραμματίζουμε’ αυτά τα κύτταρα», λέει ο Chong, αποκαλύπτοντας ότι το σύστημα διδάσκεται ακόμα και να διακρίνει αριθμούς, όπως το 9 από το 4.
Ηθικά διλήμματα και το φάντασμα της συνείδησης
Οι ερευνητές παραδέχονται ότι όσο εξελίσσεται το πεδίο, τόσο αυξάνονται οι ηθικές ανησυχίες.
«Αυτά τα συστήματα είναι ευαίσθητα στα ερεθίσματα και μαθαίνουν, αλλά δεν είναι συνειδητά», υποστηρίζει ο Chong. «Δεν έχουμε πρόθεση να δημιουργήσουμε έναν ‘εγκέφαλο σε δοκιμαστικό σωλήνα’».
Η αγορά του «βιολογικού AI»
Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις των εταιρειών, οι πρώτες μονάδες του CL1 θα διατίθενται προς περίπου $35.000 και αναμένονται στην αγορά στα τέλη του 2025.
Ήδη έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον πανεπιστημίων, φαρμακευτικών και εταιρειών τεχνητής νοημοσύνης.
Τεχνητή νοημοσύνη… ζωντανή
Η ουσία του CL1 δεν είναι απλώς η σύγκλιση βιολογίας και πληροφορικής, αλλά η γέννηση ενός εντελώς νέου τύπου τεχνητής νοημοσύνης.
Όπως εξηγεί ο νευροεπιστήμονας Karl Friston από το University College London, «αυτό το εργαλείο ανοίγει τον δρόμο για πειράματα που μέχρι σήμερα ήταν αδύνατα».
Η τεχνολογία αυτή βρίσκεται ακόμη σε αρχικό στάδιο, αλλά το ερώτημα που τίθεται ήδη είναι αν η ανθρωπότητα είναι έτοιμη να συμβιώσει με μηχανές που βασίζονται σε ανθρώπινα κύτταρα.
