Η Ευρώπη παρακολουθεί με αγωνία καθώς το ΝΑΤΟ, αντιμέτωπο με τις ολοένα πιο επιθετικές κινήσεις της Μόσχας, εξετάζει πλέον το ενδεχόμενο στρατιωτικής απάντησης στον υβριδικό πόλεμο του Βλαντίμιρ Πούτιν. Από συχνές παραβιάσεις εναέριου χώρου μέχρι μη επανδρωμένα αεροσκάφη που προκαλούν αναστάτωση, η Ρωσία ωθεί τη Συμμαχία σε κρίσιμες αποφάσεις.
Ρωσικά μαχητικά και drones έχουν παραβιάσει τους ουρανούς της Πολωνίας, της Ρουμανίας και της Εσθονίας, ενώ άγνωστης προέλευσης UAVs έχουν προκαλέσει σοβαρές παρεμβολές σε αεροδρόμια σε Βέλγιο, Δανία και Γερμανία. Τέσσερις αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ, μιλώντας ανώνυμα στους Financial Times, αποκάλυψαν ότι εξετάζονται σενάρια που περιλαμβάνουν ανάπτυξη οπλισμένων drones στα σύνορα, χαλάρωση των κανόνων εμπλοκής για τους πιλότους και στρατιωτικές ασκήσεις κοντά στα ρωσικά σύνορα.
Η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής, με την υποστήριξη Γαλλίας και Βρετανίας, πιέζουν για πιο επιθετική στάση, καθώς οι ρωσικές «γκρίζες επιχειρήσεις» – που περιλαμβάνουν κυβερνοεπιθέσεις, σαμποτάζ και προσπάθειες αποσταθεροποίησης – κλιμακώνονται.
Στο κλίμα αυτό, ο Ντόναλντ Τραμπ προκάλεσε αίσθηση προτείνοντας ανοιχτά ότι το ΝΑΤΟ «πρέπει να πυροβολεί ρωσικά αεροσκάφη» που παραβιάζουν τον εναέριο χώρο της Συμμαχίας. Οι δηλώσεις αυτές έγιναν λίγο μετά το πρώτο περιστατικό εμπλοκής ΝΑΤΟϊκών μαχητικών με ρωσικά drones από το 2022. Ο Αμερικανός πρέσβης στο ΝΑΤΟ, Μάθιου Γουίτακερ, έκανε λόγο για ανάγκη καθιέρωσης σαφών «κλιμακωτών απαντήσεων» στις ασύμμετρες επιθέσεις της Μόσχας.
Στο εσωτερικό της Συμμαχίας, ωστόσο, υπάρχουν βαθιές διαφωνίες. Πολωνία, Ρουμανία και Βαλτικές χώρες ζητούν αποφασιστικές κινήσεις, ενώ άλλα κράτη-μέλη, ανήσυχα για τον κίνδυνο πυρηνικής κλιμάκωσης, καλούν για μεγαλύτερη ψυχραιμία. «Οι συζητήσεις βρίσκονται σε αρχικό στάδιο, αλλά η ανάγκη για αποτελεσματική απάντηση είναι ξεκάθαρη», δήλωσε διπλωμάτης του ΝΑΤΟ. Δύο έκτακτες συνεδριάσεις τον περασμένο μήνα, μετά τα περιστατικά σε Πολωνία και Εσθονία, δείχνουν τη σοβαρότητα της κατάστασης.
Από το βήμα του Ευρωκοινοβουλίου, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν χαρακτήρισε τις ενέργειες της Ρωσίας «στοχευμένη εκστρατεία γκρίζας ζώνης», καλώντας σε ενότητα και ενίσχυση της αποτροπής. Ζήτησε, επίσης, περιορισμούς σε Ρώσους διπλωμάτες και επενδύσεις σε αντιαεροπορικά συστήματα.
Η προετοιμασία του ΝΑΤΟ για πιθανή στρατιωτική απάντηση δεν αποτελεί απλώς μία σκληρή αντίδραση, αλλά δείγμα της αγωνίας για τη διατήρηση της ευρωπαϊκής ασφάλειας. Καθώς η Μόσχα πιέζει τα όρια και η Ευρώπη παραμένει διχασμένη, η απειλή πυρηνικής κλιμάκωσης πλανάται πάνω από την ήπειρο σαν Δαμόκλειος σπάθη. Για χώρες όπως η Ελλάδα, οι συνέπειες μιας τέτοιας σύγκρουσης μπορεί να είναι βαθιές – τόσο σε οικονομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.
Η «γκρίζα ζώνη» του Πούτιν κινδυνεύει να μετατραπεί σε μαύρο σενάριο για την Ευρώπη, η οποία καλείται να θωρακιστεί πριν να είναι αργά.
