Οι πυρκαγιές που σάρωσαν τα περίχωρα του Λος Άντζελες τον Ιανουάριο δεν άφησαν πίσω τους μόνο στάχτες και κατεστραμμένα σπίτια. Οι φωτιές που προκάλεσαν τουλάχιστον 31 θανάτους γέμισαν επίσης τον αέρα με τοξικό εξασθενές χρώμιο, αποκαλύπτει νέα μελέτη.
Το καρκινογόνο μέταλλο ανιχνεύτηκε τον Μάρτιο -μήνες μετά την καταστροφή- σε συγκεντρώσεις που υπερβαίνουν κατά 200 φορές τα συνήθη επίπεδα στην πόλη, διαπιστώνει η μελέτη, η οποία δεν έχει υποβληθεί σε ανεξάρτητο έλεγχο αλλά παρουσιάζεται ως προδημοσίευση προκειμένου να κινητοποιήσει τις αρχές.
«Δεν έξω ξαναδεί κάτι τέτοιο στην ατμόσφαιρα» σχολίασε στο περιοδικό Science ο Μάικλ Κλίμαν, μέλος της ερευνητικής ομάδας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Ντέιβις.
Παραμένει ωστόσο ασαφές αν η ατμοσφαιρική ρύπανση με χρώμιο απειλεί τον πληθυσμό. Η Υπηρεσία Ποιότητας Αέρα Νότιας Ακτής (AQMD) τόνισε ότι η μελέτη βασίστηκε μόνο σε τέσσερις δειγματοληψίες την άνοιξη. Επισήμανε ακόμα ότι τα δικά της δεδομένα δεν δείχνουν σημαντική αύξηση του χρωμίου στον αέρα.
Πολλά πετρώματα και φυτά περιέχουν χρώμιο, το οποίο χρησιμοποιείται σε μια ποικιλία εφαρμογών, όπως η συντήρηση του ξύλου, του χάλυβα και άλλων υλικών. Στις εφαρμογές αυτές χρησιμοποιείται συνήθως το τρισθενές χρώμιο, το οποίο έχει χαμηλή τοξικότητα και είναι απαραίτητο ιχνοστοιχείο.
Όταν όμως το τρισθενές χρώμιο οξειδώνεται, κάτι που συμβαίνει σε υψηλές θερμοκρασίες, μετατρέπεται σε καρκινογόνο εξασθενές χρώμιο, το οποίο έγινε διαβόητο στην Ελλάδα μετά την αποκάλυψη εκτεταμένης χημικής ρύπανσης στα νερά του Ασωπού.
Ο επιβραδυντικός αφρός που έριχναν τα πυροσβεστικά αεροπλάνα είναι μια από τις πιθανές πηγές χρωμίου (Reuters)
Οι συγκεντρώσεις που κατέγραψε η μελέτη κυμαίνονταν από 8,1 έως 21,6 νανογραμμάρια εξασθενούς χρωμίου ανά κυβικό μέτρο αέρα, πολύ μικρότερες από το όριο των 200 ng/m3 που ισχύει για τους εργασιακούς χώρους στις ΗΠΑ.
Ξεπερνούν όμως κατά πολύ το επίπεδο των 0,1 200 ng/m3 που θεωρείται πηγή ανησυχίας στους εσωτερικούς χώρους σύμφωνα με την αμερικανική Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας (EPA).
Σημασία έχει επίσης το μέγεθος των σωματιδίων. Οι μελέτες τοξικότητας εξετάζουν συνήθως τα σωματίδια με διάμετρο έως 2,5 μικρόμετρα (εκατομμυριοστά του μέτρου), όμως τα σωματίδια της μελέτης ήταν μικρότερα, κάτω από 0,56 μικρόμετρα. Όσο πιο μικρό το μέγεθος, τόσο πιο εύκολα περνούν τα τοξικά σωματίδια στην κυκλοφορία του αίματος.
«Από ό,τι γνωρίζω δεν υπάρχουν προηγούμενες μελέτες για το εξασθενές χρώμιο σε μέγεθος νανοσωματιδίων» σχολίασε ο Μάικλ Τζέρετ, μέλος της ερευνητικής ομάδας.
Παραμένει ασαφές ποια μπορεί να ήταν η πηγή της ρύπανσης. Οι ερευνητές εικάζουν ότι το τοξικό προήλθε από τον επιβραδυντικό αφρό που έριχναν τα πυροσβεστικά αεροσκάφη, ο οποίος συχνά περιέχει χρώμιο για να εμποδίσει τη διάβρωση των δεξαμενών. Οι οικιακές ηλεκτρονικές συσκευές, τα φωτοβολταϊκά πάνελ και τα οχήματα είναι άλλες πιθανές πηγές.
Οι ερευνητές τονίζουν ότι απαιτούνται περαιτέρω μετρήσεις για να διαπιστωθεί αν το χρώμιο παραμένει ακόμα στον αέρα του Λος Άντζελες.
Η μελέτη εντάσσεται στο πλαίσιο μιας ευρύτερης προσπάθειας, στην οποία συμμετέχουν αρκετά πανεπιστήμια, προκειμένου να καταγραφούν οι χημικοί ρύποι των πυρκαγιών του Λος Άντζελες στον αέρα, το χώμα, τα σπίτια και τον οργανισμό των κατοίκων.
Η προσπάθεια έχει ήδη ανιχνεύσει αυξημένα επίπεδα μολύβδου και υδραργύρου στις στάχτες στο αίμα των πυροσβεστών.
Μια σειρά από πρόσφατες μελέτες υποδεικνύει επίσης ότι ο καπνός των πυρκαγιών είναι χειρότερος από άλλες μορφές ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
