Η εκμάθηση μιας δεύτερης γλώσσας προσφέρει πολλά περισσότερα από την απλή δυνατότητα ταξιδιών ή την κατανόηση ξένων κειμένων. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο Concordia, υπό την καθοδήγηση των καθηγητριών Kristina Coulter και Natalie Phillips, η διγλωσσία μπορεί να λειτουργήσει ως «ασπίδα» ενάντια στη νόσο Αλτσχάιμερ.
Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η πιο κοινή αιτία άνοιας παγκοσμίως και χαρακτηρίζεται από σταδιακή απώλεια μνήμης και γνωστικών ικανοτήτων. Συνήθως, η διαδικασία ξεκινά με ήπιες διαταραχές στη μνήμη (γνωστική εξασθένηση υποκειμενικής μορφής – SCD), προχωρά σε ήπια γνωστική εξασθένηση (MCI) και τελικά εξελίσσεται πλήρως σε νόσο Αλτσχάιμερ. Οι ερευνητές επιδίωξαν να εξετάσουν αν οι δίγλωσσοι διαθέτουν κάποιο είδος «γνωστικού αποθέματος» που μπορεί να καθυστερήσει αυτή τη διαδικασία.
Τα αποτελέσματα της έρευνας
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Bilingualism: Language and Cognition, ανέλυσε δεδομένα από 364 άτομα με διαφορετικά επίπεδα νοητικής κατάστασης, από υγιείς ηλικιωμένους μέχρι άτομα με προχωρημένο Αλτσχάιμερ. Χρησιμοποιώντας απεικονιστικές τεχνικές, οι ερευνητές εξέτασαν τη δομή του εγκεφάλου τους, εστιάζοντας στον ιππόκαμπο, την εγκεφαλική περιοχή που παίζει καθοριστικό ρόλο στη μνήμη και επηρεάζεται σημαντικά από το Αλτσχάιμερ.
Ενώ οι περισσότεροι μονογλωσσικοί ασθενείς εμφάνισαν τη συνηθισμένη μείωση του όγκου του ιππόκαμπου όσο η νόσος εξελισσόταν, οι δίγλωσσοι παρουσίασαν διαφορετική εικόνα: ακόμα και σε προχωρημένα στάδια Αλτσχάιμερ, ο εγκέφαλός τους διατηρούσε μεγαλύτερο όγκο στη σημαντική αυτή εγκεφαλική δομή. Αυτή η διαφορά αποδίδεται στον μηχανισμό «συντήρησης του εγκεφάλου» (brain maintenance), που φαίνεται να προσφέρει η διγλωσσία.
Προηγούμενες έρευνες είχαν ήδη δείξει ότι οι δίγλωσσοι μπορεί να εμφανίσουν συμπτώματα της νόσου Αλτσχάιμερ 4-5 χρόνια αργότερα από τους μονογλωσσικούς. Ωστόσο, η νέα μελέτη έρχεται να εξηγήσει το πώς συμβαίνει αυτό, καθώς εξετάζει τις δομικές διαφορές του εγκεφάλου μεταξύ των δίγλωσσων και των μονογλωσσικών.
Αντί να οδηγεί σε αύξηση του συνολικού εγκεφαλικού όγκου, η διγλωσσία φαίνεται να συμβάλλει στη διατήρηση της φαιάς ουσίας και στην επιβράδυνση της νευροεκφυλιστικής φθοράς, ιδιαίτερα στις περιοχές που σχετίζονται με τη μνήμη, όπως ο ιππόκαμπος.
Είναι αργά να ξεκινήσετε μια ξένη γλώσσα;
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα οφέλη της διγλωσσίας δεν περιορίζονται σε όσους μεγάλωσαν μιλώντας δύο γλώσσες. Στην έρευνα συμμετείχαν πολλοί «όψιμοι δίγλωσσοι», δηλαδή άτομα που έμαθαν μια δεύτερη γλώσσα μετά την ηλικία των 5 ετών και είχαν μέτρια γνώση αυτής. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και η εκμάθηση μιας γλώσσας στην ενήλικη ζωή μπορεί να έχει θετικό αντίκτυπο στον εγκέφαλο.
Αν και η διγλωσσία δεν αποτελεί θεραπεία για το Αλτσχάιμερ, η έρευνα δείχνει ότι μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση της γνωστικής λειτουργίας για μεγαλύτερο διάστημα. Η νοητική άσκηση που απαιτείται για τη διαχείριση δύο γλωσσών ενισχύει την ανθεκτικότητα του εγκεφάλου, δημιουργώντας ένα είδος «γνωστικού αποθέματος» που καθυστερεί την εκδήλωση των συμπτωμάτων. Επομένως, αν σκέφτεστε να μάθετε μια δεύτερη γλώσσα, τώρα έχετε έναν ακόμα λόγο.
