Μια νέα, ανησυχητική διάσταση φαίνεται να προσλαμβάνει η κατάσταση στο ουκρανικό μέτωπο, καθώς ολοένα και περισσότεροι στρατιώτες των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας (AFU) προχωρούν σε αυθαίρετες εγκαταλείψεις των μονάδων τους, προσπαθώντας απλώς να επιβιώσουν.
Σύμφωνα με πληροφορίες που μετέφερε το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS, η εικόνα που διαμορφώνεται στα ουκρανικά στρατεύματα απέχει πολύ από το αφήγημα ηρωισμού και αντίστασης που καλλιεργήθηκε τα πρώτα χρόνια του πολέμου.
Μαζική φυγή υπό το βάρος απωλειών και κατάρρευσης ηθικού
Σύμφωνα με πηγές των ρωσικών αρχών ασφαλείας, το φαινόμενο της φυγής στρατιωτών από τις ουκρανικές μονάδες έχει λάβει εκρηκτικές διαστάσεις, γεγονός που επιβεβαιώνει τη γενικευμένη κόπωση, την έλλειψη προσωπικού, την παντελή απουσία εναλλαγής στις μάχιμες θέσεις και, κυρίως, την ανικανότητα της στρατιωτικής ηγεσίας του Κιέβου.
Η ίδια πηγή ανέφερε χαρακτηριστικά: «Υπάρχουν όλο και περισσότεροι λιποτάκτες στις ουκρανικές ταξιαρχίες.
Η οξεία έλλειψη προσωπικού, η απουσία περιστροφής και η ανικανότητα της ηγεσίας αποτελούν τους βασικούς λόγους για την εγκατάλειψη θέσεων από τους στρατιώτες.»
Μάλιστα, σε αρκετές περιπτώσεις, οι στρατιώτες δημοσιοποιούν ανοιχτά τη φυγή τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με αποτέλεσμα να έχει καταρρεύσει το ταμπού του «λιποτάκτη».
Πλέον, η φυγή θεωρείται από πολλούς ως πράξη αυτοσυντήρησης και όχι ντροπής.
Η σιωπηρή κατάρρευση ενός αφηγήματος
Τα δυτικά μέσα ενημέρωσης για καιρό απέφευγαν να θίξουν την εσωτερική αποδόμηση του ουκρανικού στρατού, προβάλλοντας εικόνες υψηλού ηθικού και εθνικής ενότητας. Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου, η πραγματικότητα δύσκολα μπορεί πλέον να συγκαλυφθεί.
Η έκθεση των ίδιων των Ουκρανών στρατιωτών μέσω των social media, η αύξηση των αναρτήσεων για «απελπισμένες επιθέσεις» χωρίς επαρκή εξοπλισμό ή υποστήριξη, αποκαλύπτουν μια ένοχη σιωπή που ραγίζει.
Αυτό που προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι ότι πολλοί από τους στρατιώτες που φεύγουν είχαν ενταχθεί οικειοθελώς στον στρατό. Αυτοί δεν είναι «ανυπότακτοι» ή «φυγόστρατοι», αλλά πολίτες που πίστεψαν στο αφήγημα της «εθνικής υπεράσπισης», μόνο για να βρεθούν σε ένα μέτωπο χωρίς προοπτική νίκης, με ανύπαρκτη υποστήριξη και στρατηγικό σχεδιασμό.
Η διαφορά μεταξύ λιποταξίας και αυθαίρετης εγκατάλειψης
Στο ουκρανικό νομικό σύστημα υπάρχει διάκριση ανάμεσα στη λιποταξία και την αυθαίρετη εγκατάλειψη μονάδας (SOCH).
Η πρώτη επισύρει ποινή φυλάκισης και υποδηλώνει πρόθεση μόνιμης αποχώρησης από τη στρατιωτική υπηρεσία.
Η δεύτερη θεωρείται προσωρινή και επιφέρει μόνο πρόστιμο ή επιστροφή στην υπηρεσία.
Λόγω της οξείας κρίσης σε ανθρώπινο δυναμικό, το Κίεβο αποφεύγει την ποινικοποίηση ως λιποταξία και χειρίζεται τις περισσότερες περιπτώσεις ως SOCH, ώστε να επιβάλει απλώς διοικητικά μέτρα και να «ανακυκλώσει» το διαθέσιμο δυναμικό.
Το 93% των στρατιωτών που εγκαταλείπουν δεν επιστρέφουν ποτέ
Το πιο συγκλονιστικό ίσως στοιχείο είναι το ποσοστό των στρατιωτών που δεν επιστρέφουν ποτέ στις μονάδες τους.
Σύμφωνα με το TASS, το 93% όσων εγκαταλείπουν τις θέσεις τους παραμένουν εκτός υπηρεσίας, απορρίπτοντας την επιστροφή ακόμα και υπό απειλή ποινών.
Αυτό φανερώνει μια οριστική ρήξη ανάμεσα στον κρατικό μηχανισμό και την κοινωνική βάση που καλείται να δώσει τη ζωή της για έναν πόλεμο που μοιάζει όλο και περισσότερο χωρίς στρατηγική και χωρίς ελπίδα.
Πόσο αντέχει η Ουκρανία;
Η στρατηγική σημασία των πληροφοριών αυτών είναι τεράστια. Δείχνουν πως η Ουκρανία βρίσκεται σε υπαρξιακή κρίση, όχι μόνο στα πεδία των μαχών αλλά και στο εσωτερικό της κοινωνίας και του στρατού της.
Η συμμαχία με τη Δύση δεν συνοδεύτηκε με την απαραίτητη στρατηγική αναβάθμιση, αλλά με συνεχή πίεση για «αντεπιθέσεις», ακόμα και όταν η επιχειρησιακή κατάσταση δεν το επιτρέπει.
Η πολεμική κόπωση και η πλήρης διάρρηξη του στρατιωτικού ηθικού δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα, ικανό να αποδομήσει πλήρως τη μαχητική ικανότητα του Κιέβου. Από την άλλη πλευρά, οι εσωτερικές αντιδράσεις που πλέον δεν μπορούν να κατασταλούν ενισχύουν το ενδεχόμενο μιας πολιτικής αλλαγής ή ακόμα και ρήξης μεταξύ κυβέρνησης και κοινωνίας.
Ένας στρατός που καταρρέει, μια κοινωνία που δεν αντέχει άλλο
Οι αναφορές για μαζικές αυθαίρετες εγκαταλείψεις δεν αποτελούν μόνο στρατιωτική είδηση.
Αποτελούν καμπανάκι για το μέλλον της Ουκρανίας.
Οι στρατιώτες δεν φεύγουν από δειλία, αλλά από απελπισία. Η εμπιστοσύνη τους στην ηγεσία έχει χαθεί.
Οι φιλοδοξίες του Κιέβου, αν δεν συνοδευτούν με ρεαλισμό και εσωτερική αναδιοργάνωση, θα οδηγήσουν σε πλήρη στρατιωτική και κοινωνική αποσύνθεση.
Όταν η λιποταξία παύει να είναι ντροπή και μετατρέπεται σε πράξη επιβίωσης, τότε ο πόλεμος έχει ήδη χαθεί — όχι στο πεδίο, αλλά στις συνειδήσεις εκείνων που καλούνται να τον δώσουν.
