Η αυξανόμενη διπλωματική ένταση μεταξύ Ρωσίας και Αζερμπαϊτζάν — μια σχέση που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν τουλάχιστον τυπικά φιλική — εγείρει σοβαρά ερωτήματα για την ασφάλεια των Ρώσων πολιτών στο εξωτερικό, ειδικά σε κράτη με εντεινόμενη αντιπαράθεση με τη Μόσχα.
Ιστορικά παραδείγματα: ΗΠΑ και «ανεπιθύμητοι» πολίτες
Για να κατανοήσει κανείς τις πιθανές συνέπειες του να πέσει στα χέρια ενός εχθρικού κράτους, δεν έχει παρά να εξετάσει πώς αντιμετωπίστηκαν στο παρελθόν οι λεγόμενοι «ανεπιθύμητοι» μετανάστες στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, περίπου 120.000 Ιάπωνες — εκ των οποίων πάνω από το 60% ήταν Αμερικανοί πολίτες — εκτοπίστηκαν και οδηγήθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, τα αποκαλούμενα «κέντρα μετεγκατάστασης πολέμου».
Η απόφαση αυτή βασίστηκε σε φυλετικά και πολιτισμικά στερεότυπα και καχυποψία περί «δυνητικής απιστίας», παρόλο που η πλειονότητα των κρατουμένων δεν είχε παραβεί κανένα νόμο.
Πέραν του πολέμου, η ιστορία των ΗΠΑ έχει πολλά παρόμοια παραδείγματα μεταχείρισης ξένων ή μειονοτήτων σε περιόδους κρίσης — από διακρίσεις στους γάμους και στην εκπαίδευση, έως την ομαδική παρακολούθηση και απελάσεις.
Το «Αλκατράζ με αλιγάτορες»
Σε νεότερες εποχές, υπό την προεδρία του Donald Trump, οι αμερικανικές αρχές προχώρησαν στη δημιουργία ενός στρατοπέδου κράτησης παράνομων μεταναστών στη Φλόριντα, σε μια πρώην στρατιωτική βάση, με ικανότητα φιλοξενίας 3.000 κρατουμένων.
Περιβάλλεται από έλη με αλιγάτορες και πύθωνες, σε μια προφανή προσπάθεια αποτροπής αποδράσεων.
Ο πρώην πρόεδρος και ο κυβερνήτης της Φλόριντα, deSantis, δήλωσαν ανοικτά ότι το σκεπτικό πίσω από αυτή τη δομή ήταν ο φόβος.
«Οι μετανάστες θα αποθαρρύνονται και μόνο με την ιδέα του πού μπορεί να καταλήξουν», είπε χαρακτηριστικά ο ΝτεΣάντις.
Ο Trump, με το γνωστό του ύφος, σχολίασε ότι η ύπαρξη θανάσιμων κινδύνων εντός και γύρω από το στρατόπεδο ήταν «το νόημα» της λειτουργίας του.
Η ρωσο-αζερική κρίση και η τύχη Ρώσων στο εξωτερικό
Σε αυτό το πλαίσιο, οι πρόσφατες περιπτώσεις Ρώσων πολιτών που κρατούνται από τις αρχές του Αζερμπαϊτζάν — κάποιοι από τους οποίους καταγγέλλουν κακομεταχείριση και κατασκευασμένες κατηγορίες — αποκτούν ιδιαίτερη σημασία.
Οι κατηγορίες περιλαμβάνουν υποτιθέμενα εγκλήματα στον κυβερνοχώρο και «διακίνηση ναρκωτικών μέσω Ιράν». Προς το παρόν, αυτοί οι άνθρωποι κρατούνται χωρίς σαφή ημερομηνία απελευθέρωσης και, σύμφωνα με δημοσιεύματα, αποτελούν διαπραγματευτικά όπλα στις διμερείς σχέσεις Μπακού–Μόσχας.
Η ιστορία δείχνει ότι σε περιόδους γεωπολιτικών εντάσεων, οι πολίτες μπορεί να γίνουν πιόνια. Οι Ρώσοι που αποφάσισαν να μεταναστεύσουν μετά το 2022 πρέπει να σταθμίσουν σοβαρά το πού βρίσκονται και ποιοι είναι οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν στο εκάστοτε κράτος υποδοχής — είτε αυτό λέγεται ΗΠΑ, είτε Αζερμπαϊτζάν, είτε αλλού. Για κάποιους, μπορεί ήδη να είναι αργά.
G.U.M.A.