Η πρόσφατη επιστροφή της σειράς ντοκιμαντέρ «Love on the Spectrum» στο Netflix έχει φέρει ξανά στο προσκήνιο τις προκλήσεις και τις ιδιαιτερότητες που αντιμετωπίζουν ενήλικες στο φάσμα του αυτισμού στην αναζήτηση του έρωτα.
Η σειρά αναδεικνύει την ποικιλομορφία του φάσματος, εστιάζοντας σε άτομα με επίσημη διάγνωση που είναι πλήρως ενήμεροι για την κατάστασή τους. Ωστόσο, τίθεται το ερώτημα τι συμβαίνει όταν τα χαρακτηριστικά του αυτισμού δεν είναι άμεσα εμφανή και πώς αυτό μπορεί να επηρεάσει τις διαπροσωπικές, και ειδικότερα τις ερωτικές, σχέσεις.
Ωμές απαντήσεις
Η Δρ Mikki Lee Elembaby, ψυχολόγος που ειδικεύεται στο φάσμα του αυτισμού στη Νέα Υόρκη, αναφέρει ορισμένα χαρακτηριστικά που μπορεί να υποδηλώνουν ότι ένας ερωτικός σύντροφος ανήκει στο φάσμα. «Ένα από αυτά είναι η δυσκολία στην απάντηση ερωτήσεων ανοιχτού τύπου, όπως “Πώς είσαι;”, καθώς και η τάση να δίνουν απαντήσεις που μπορεί να φαίνονται πολύ άμεσες, ωμές ή απότομες. Η δυσκολία στην κατανόηση κοινωνικών κανόνων και σημάτων μπορεί να οδηγήσει σε παρεξηγήσεις ή παρερμηνείες» εξηγεί.
Φορώντας μια «μάσκα»
Ένα ακόμη σημάδι είναι η αίσθηση εξάντλησης μετά από κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, όπως ένα πάρτι ή μια συνάντηση με φίλους. «Αυτή η εξάντληση μπορεί να οφείλεται, εν μέρει, σε συμπεριφορές συγκάλυψης – το λεγόμενο masking – όπου το άτομο μιμείται νευροτυπικές κοινωνικές συμπεριφορές για να προσαρμοστεί», αναφέρει η ειδικός.
Το masking είναι ιδιαίτερα συχνό στις γυναίκες, γεγονός που συμβάλλει στη συχνή καθυστέρηση ή ακόμα και στην πλήρη απουσία διάγνωσης.
«Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να επιβάλλει στον εαυτό του να διατηρεί οπτική επαφή κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης, παρόλο που νιώθει άβολα, ή να προβάλλει φανταστικά κοινωνικά σενάρια για να προετοιμαστεί για διάφορες καταστάσεις», εξηγεί. Ωστόσο, αυτές οι πρακτικές δεν εγγυώνται ότι το άτομο θα αντιληφθεί τα μη λεκτικά κοινωνικά ερεθίσματα.
Έτσι, μπορεί να δυσκολεύεται να καταλάβει πότε κοιτάζει επίμονα κάποιον ή πότε πρέπει να σταματήσει να χαμογελάει κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης.
Δύσκολες σχέσεις
Η αδυναμία δημιουργίας και διατήρησης κοινωνικών δεσμών αποτελεί ένα ακόμη σημαντικό χαρακτηριστικό. Σύμφωνα με τη Δρ Megan Anna Neff, κλινική ψυχολόγο με έδρα το Όρεγκον, οι ενήλικες που δεν γνωρίζουν ότι βρίσκονται στο φάσμα συχνά δυσκολεύονται να αναπτύξουν ή να διατηρήσουν κοινωνικές και ρομαντικές σχέσεις, ιδίως εκτός δομημένων περιβαλλόντων, όπως το σχολείο ή ο χώρος εργασίας.
Πολλοί από αυτούς έχουν μια περίπλοκη ιστορία σχέσεων, με επαναλαμβανόμενες αποτυχίες που αδυνατούν να εξηγήσουν. «Μπορεί να υπάρχουν σχέσεις που διαλύονται ξαφνικά, αφήνοντας το άτομο με απορίες για το τι πήγε στραβά», αναφέρει.
Κάντε στον εαυτό σας τρεις ερωτήσεις
«Πολλά άτομα που ανήκουν στο φάσμα έχουν βαθιές και ουσιαστικές φιλίες», τονίζει η Δρ Elembaby. Ωστόσο, οι προκλήσεις στην κατανόηση των κοινωνικών κανόνων μπορεί να οδηγήσουν σε παρεξηγήσεις και δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις.
Εάν κάποιος υποψιάζεται ότι μπορεί να βρίσκεται στο φάσμα, μπορεί να αναρωτηθεί τα εξής, σύμφωνα με την ειδικό:
Νιώθετε ότι πρέπει να «αποδώσετε» σε κοινωνικές καταστάσεις;
Αισθάνεστε εξαντλημένοι από την προσπάθεια διατήρησης σχέσεων;
Σας έχουν χαρακτηρίσει ποτέ υπερβολικά άμεσο, ωμό ή αναίσθητο;
Αν και οι θετικές απαντήσεις σε αυτές τις ερωτήσεις δεν συνιστούν διάγνωση, μπορούν να αποτελέσουν αφορμή για αναζήτηση επαγγελματικής αξιολόγησης, καταλήγει.
