Θαύμα κατά την τυραννική περίοδο της Ενετοκρατίας – Αισθάνθηκε ένα χέρι να ακουμπά τα μάτια του και ξαναβρήκε το φως του!(ΦΩΤΟ)

Κοινοποίηση:
1-lezanta

Το 1530 το όνομα της Κασσιώπης στην Κέρκυρα ακούγεται παντού όταν στις 8 Μαΐου συντελέστηκε εντός του ναού μεγάλο θαύμα.

Λίγες μέρες πριν, στην πόλη της Κέρκυρας, ο νεαρός Στέφανος κατηγορήθηκε άδικα για κλοπή αλευριού. Οι Ενετοί ήταν αμείλικτοι στους νόμους τους.

Ο Στέφανος είχε να διαλέξει ανάμεσα από δύο τιμωρίες: εξόρυξη ματιών ή κόψιμο χεριών. Διάλεξε το πρώτο γιατί καθότι ήταν φτωχός και ορφανός από πατέρα, χρειαζόταν τα χέρια του για να μπορεί να δουλεύει. Έτσι τον τύφλωσαν.

Η κατακραυγή οδήγησε αυτόν και τη μητέρα του στην Κασσιόπη. Αναζήτησαν καταφύγιο στην εκκλησία όπου ο καλόγερος τους πρόσφερε στέγη για τη νύχτα. Το βράδυ ο Στέφανος αισθάνθηκε ένα χέρι να ακουμπά τα μάτια του. Τα άνοιξε και είδε το φως από τα καντήλια και μια γυναικεία μορφή δίπλα από την εικόνα Της Θεοτόκου.

Ο Στέφανος το εξιστόρησε άμεσα στη μητέρα του. Αυτή βυθισμένη στον ύπνο το θεώρησε όνειρο του δύσμοιρου γιου της και δεν έδωσε σημασία. Το πρωί αντίκρισε τα καταπράσινα μάτια του Στέφανου που την κοιτούσαν στη θέση των καστανών οφθαλμών που είχε πριν την τύφλωση. Ο Στέφανος μπορούσε να δει ξανά.

Καλέστηκε ο ιερέας που βεβαιώθηκε ότι επρόκειτο για θαύμα της Παναγίας και ενημέρωσε σχετικά τις ενετικές αρχές.

Ο Ενετός Βάιλος δεν πείστηκε για το γεγονός και ζήτησε να γίνει έρευνα. Στάλθηκε άμεσα αποστολή στην Κασσιόπη να εξετάσει το συμβάν, καθώς και να ανακρίνει μάρτυρες όχι μόνο εκεί, αλλά και στην πόλη της Κέρκυρας. Ο Βάιλος εξέτασε ακόμα και τα καστανά μάτια του Στέφανου, που είχαν αφαιρεθεί από το βολβό όπως όριζε η διαδικασία.

Οι ενετικές αρχές πείστηκαν από τις αδιάψευστες μαρτυρίες και πιστοποίησαν το θαύμα που έγινε ξακουστό παντού. Ο Βάιλος ζήτησε συγγνώμη από τον Στέφανο για την αδικία που διέπραξε και του παραχώρησε προνόμια και χρήματα. Επίσης ανακαίνισε τον περίβολο της εκκλησίας.

Όλο το νησί μιλούσε γι’ αυτό το τρομερό γεγονός

Σύγχρονες μαρτυρίες του θαύματος σώζονται μέχρι τις μέρες μας. Ο μοναχός Παχώμιος Ρουσάνος ήρθε στην Κέρκυρα την εποχή που έγινε το θαύμα και κατέγραψε πρώτος τις λεπτομέρειες.

Ο Κερκυραίος λόγιος Ανδρόνικος Νούκιος έζησε την εποχή του θαύματος και μάλιστα παρακολούθησε με φίλους του την διαδικασία τιμωρίας του Στέφανου και την εξόρυξη των οφθαλμών του. «Ημείς είδομεν οφθαλμοίς εκκοπήναι» γράφει στο βιβλίο του «Αποδημιών».

Είδε επίσης λίγες μέρες αργότερα τον Στέφανο να περπατάει στην πόλη της Κέρκυρας έχοντας οφθαλμούς «άρτιους και υγιεινούς», γεγονός που όπως λέει τους εξέπληξε όλους. Όταν έμαθε τον τρόπο που γιατρεύτηκε ο Στέφανος συνταράχτηκε. Σύντομα όλο το νησί μιλούσε γι’ αυτό το τρομερό γεγονός.

Το όνομα της θαυματουργής Παναγίας Κασσωπίτρας ταξίδεψε σε όλη την Ελλάδα. Σύντομα χτίστηκαν οι πρώτες εκκλησίες αφιερωμένες στη Χάρη Της στην Κέρκυρα, που διατηρούνται μέχρι σήμερα.

Η Μονή της Υ.Θ. Κασσωπίτρας στο Κανόνι άρχισε να χτίζεται λίγους μήνες μετά το θαύμα. Ακολούθησαν και άλλες. Η Κασσωπίτρα στις Δεχουμενές (Σιναράδες), στους Αναπλάδες, στα Χλωμοτιανά και στο κτήμα Κρεβατσούλα (ιδιωτικός ναός). Ναός αφιερωμένος στην Κασσωπίτρα υπήρχε και στη Γαρίτσα αλλά καταστράφηκε.

Στο Αλευροπάρι βρίσκεται προσκυνητάρι της Παναγίας Κασσωπίτρας. Λέγεται ότι σε αυτό το σημείο έγινε η κλοπή του αλευριού που οδήγησε στην καταδίκη του Στεφάνου, εξού και το όνομα της περιοχής. Ναός αφιερωμένος στην Κασσωπίτρα έγινε επίσης στην Άρτα και διασώζεται μέχρι σήμερα. Εκκλησία με το ίδιο όνομα υπάρχει και στα απέναντι Αλβανικά παράλια, κοντά στη Χειμάρρα.

Τα νέα για το θαύμα της Κασσωπίτρας ταξίδεψαν και πέρα από την Ελλάδα. Στη γειτονική Ιταλία έγινε Χριστιανική Αδελφότητα μοναχών με το όνομα Santa Mariα di Cassopo. Αυτή η αδελφότητα στεγάζεται και σήμερα στο ναό του St.Francesco da Paola στην Gallipoli.

3-lezanta

Το «Φιγαρέτο» στο Κανόνι και η Ιερά Μονή

Στους μέσους χρόνους ήταν ίσως ο πιο ξακουστός ναός του νησιού. Μία από τις πιο σημαντικές εκκλησίες στην Κέρκυρα είναι η εκκλησία της Παναγιάς της Κασσωπίτρας, η οποία χτίστηκε τον 16ο αιώνα. Το όμορφο αυτό κτίσμα βρίσκεται κοντά στον κεντρικό δρόμο της Κασσιώπης, δίπλα από το Αρχαίο Κάστρο όπου είχε φιλοξενηθεί το Ιερό Σκήνωμα του Αγίου Δονάτου του Θαυματουργού, πολιούχου της Παραμυθιάς, πριν καταλήξει στην Βενετία και στην συνέχεια τμήμα του επιστρέψει την Παραμυθιά.

Ο ναός της Παναγιάς της Κασσωπίτρας μνημονεύεται από Λατίνους περιηγητές του μεσαίωνα, δείχνοντας ότι αποτελούσε σημείο αναφοράς και τόπο προσκυνήματος, του οποίου η φήμη έφτανε εκτός των Κορφώνε.

Σήμερα η εκκλησία είναι ανοιχτή για το κοινό και έχει κάποιες πολύ ενδιαφέρουσες εικόνες να θαυμάσετε. Πάνω στα ερείπια του αρχαίου ναού του Κάσιου Δία είναι χτισμένη από τις αρχές των χριστιανικών χρόνων, η εκκλησία της Παναγίας της Κασσωπίτρας από τους Αγίους Ιάσονα και Σωσίπατρου.

Οι Τούρκοι προκάλεσαν σοβαρές ζημιές στην εκκλησία, αφού την λεηλάτησαν δύο φορές και στη συνέχεια τη κατέστρεψαν το 1537, αλλά ξαναχτίστηκε από τους Ενετούς το 1580. Η ιερή εικόνα της Παναγίας είναι θαυματουργή και προστάτιδα για τους ναυτικούς.

Η εκκλησία γιορτάζει κάθε χρόνο στις 8 Μαΐου, ως ανάμνηση του θαύματος του 1530, όταν η Παναγία θεράπευσε ένα τυφλό και στις 15 Αυγούστου με την Κοίμηση της Θεοτόκου. Και στις 2 περιπτώσεις η εκκλησιαστική επιτροπή σε συνεργασία με την δημοτική ενότητα Κασσιώπης και τον πολιτιστικό σύλλογο της περιοχής, πραγματοποιούν λιτάνευση της ιερής εικόνας στους δρόμους τις Κασσιώπης (8/5 και 15/8).

2-lezanta

Η ιστορία του ναού

Στα τεκμήρια απαντά από το 1375, όπου περιγράφεται ως μικρός (σχετικό βέβαια αυτό) ναός. Αποτελούσε αντικείμενο φροντίδας της Κοινότητας των Κορυφών αλλά ανήκε στη δικαιοδοσία της Λατινικής Αρχιεπισκοπής, η οποία καρπωνόταν τα έσοδα του χωρίς να μεριμνά γι’ αυτόν.

Έτσι αρχές του 15ου αιώνα εμφανίζεται παραμελημένος για να επισκευαστεί μετά από διαμαρτυρία των Κερκυραίων το 1423. Στο τουρκικό ασέδιο του 1537 ναός υπέστη ζημιές. Χαρακτηριστική είναι η αναφορά του Jehan de Vega, στην περιγραφή του ταξιδιού του βαρόνου de Saint Blancard στις ελληνικές θάλασσες, που επισκέφτηκε τον χώρο για προσκύνημα εκείνη τη χρονιά.

Ήταν κατεστραμμένος, χωρίς στέγη, γεμάτος σκουπίδια, οι εικόνες συλημένες πλην αυτής της Παναγίας δεξιά του ιερού και το μοναστήρι ρημαγμένο με 2-3 πτώματα μπροστά. Φαίνεται πάντως ότι ανέκαμψε γιατί το 1554 ιερουργούσε εκεί ένας ιερομόναχος.

Ανοικοδομήθηκε και διευρύνθηκε πριν το 1590 από Βενετσιάνους αξιωματούχους, έπειτα από καταστροφή που επέφεραν Τούρκοι πειρατές (ίσως το 1571), όπως πληροφορεί επιγραφή στο υπέρθυρο. Κατά το 1670 ο αγιογράφος Θεόδωρος Πουλάκης ζωγράφισε και αφιέρωσε εικόνα στην Κασσωπίτρα, όταν σώθηκε από ναυάγιο.

Ο περιηγητής κληρικός George Wheler την επισκέφτηκε το 1676. Μιλά για μια εικόνα της Παναγίας ζωγραφισμένη επί του τοίχου, στην οποία οι ταξιδιώτες, σκεπτόμενοι έναν δικό τους, ακουμπούσαν ένα νόμισμα και αν αυτό κολλούσε, αυτός που σκεφτόντουσαν ήταν ζωντανός. Επίσης λέγεται ότι όταν περνούσαν πλοία από την Κασσιώπη, κανονιοβολούσαν, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης απέναντι στην Θεοτόκο που τους προστάτευσε στο ταξίδι τους. Αρχές 19ου αιώνα είχε περάσει στη δικαιοδοσία του δημοσίου και το 1912 ανήκε στην κοινότητα.

Πιθανολογείται ότι ο ναός έχει ανεγερθεί στη θέση μιας τρίκλιτης παλαιοχριστιανικής βασιλικής του 5ου ή 6ου αιώνα, η οποία με τη σειρά της, σύμφωνα με την παράδοση και απόψεις μελετητών, ήταν χτισμένη πάνω στον ρωμαϊκό ναό του Κάσιου Δία, γεγονός που φανερώνει τη διαχρονικότητα τση ανθρώπινης θρησκευτικής λατρείας σ’ αυτό τον χώρο.

Η τωρινή του μορφή, τυπολογικά μια θολωτή βασιλική, μας έρχεται έπειτα από ανοικοδόμησή του κατά τα τέλη του 16ου αιώνα, σύμφωνα με την επιγραφή στο υπέρθυρο, και κάποιες μεταγενέστερες επεμβάσεις.

Όμως, προσφάτως ανακαλύφθηκαν τοιχογραφίες που χρονολογούνται, από ειδικούς, σε πολύ παλαιότερες εποχές, κάτι που συνηγορεί στο ότι η προαναφερόμενη ανοικοδόμηση ενσωμάτωσε τμήματα του μεσαιωνικού ναού.

Οι υπόλοιπες τοιχογραφίες χρονολογούνται στον 17ο αιώνα. Μάλιστα σε κάποιες έχουν χαράξει Λατίνοι προσκυνητές τα ονόματά τους και χρονολογίες, μεταξύ αυτών 1608 και 1630, δίνοντας έτσι ένα κατώτατο όριο χρονολόγησης των τοιχογραφιών. Η μία εκ των δυο τμηματικά σωζόμενων τοιχογραφιών της Θεοτόκου ίσως είναι αυτή που περιγράφει ο Wheler.

Ο ναός διέθετε και δυο παρεκκλήσια δεξιά και αριστερά, με τοιχογραφίες, το ένα εξ αυτών καταστράφηκε κατά τη διεύρυνση του παρακείμενου νεκροταφείου και το άλλο μετατράπηκε σε δωμάτιο. Στον νότιο τοίχο του ναού εξωτερικά σώζονται λίθινα τόξα, ανήκοντα ίσως σε προγενέστερη οικοδομική φάση και στον περιαύλιο χώρο λίγα αρχιτεκτονικά μέλη.

Με τον ναό αυτό έχουν συνδεθεί θρύλοι και θαύματα. Άλλο ένα περιστατικό διηγείται ο Jehan de Vega. Κατά το ρήμαγμα του ναού το 1537, ένας Τούρκος θέλησε να αφαιρέσει μια μικρή ασημένια εικόνα, απ’ αυτές που κρεμούν οι προσκυνητές στην εικόνα της Παναγίας, αλλά τυφλώθηκε και κανείς άλλος Τούρκος δεν τόλμησε να την αγγίξει. Τέλος, σε έργα των προσκυνητών γίνεται λόγος για θαυματουργό καντήλι καθώς και συκιά που φύτρωνε δίπλα στην είσοδο του ναού και θεράπευε τους πυρετούς.

4-lezanta

Στο μικρό γραφικό ψαράδικο χωριό της Κασσιώπης

Η πόλη της Κασσιώπης, έχει πληθυσμό 1.200 κατοίκους και βρίσκεται 37 χλμ βόρεια της Κέρκυρα.

Είναι χτισμένη πάνω στο ακρωτήρι της Κασσιώπης, απέναντι από τις ακτές της Αλβανίας. Οι κάτοικοι της πόλης ασχολούνται κυρίως με την ιστιοπλοΐα και το ψάρεμα.

Σύμφωνα με την ιστορία, η πόλη ιδρύθηκε από τον Πύρο, ο οποίος μετέφερε εδώ Ηπειρωτες απο την Κασσιόπεια, προκειμένου να λυθεί το πρόβλημα του μικρού πληθυσμού στο νησί.

Σύμφωνα με μια άλλη παράδοση, η πόλη ιδρύθηκε από Ηπειρωτες μετά την καταστροφή της Ηπείρου από τους Ρωμαίους. Λέγεται ότι στην τρέχουσα θέση της εκκλησίας της Παναγίας της Κασσωπίτρας, κατά τη διάρκεια των ρωμαϊκών χρόνων, βρισκόταν ο Ναός του Κάσιου Δία από τον οποίο η πόλη πήρε το όνομά του. Κατά την αρχαιότητα, ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του νησιού, και άνθισε κατά τη διάρκεια των ρωμαϊκών χρόνων.

Οι ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι την πόλη επισκέφτηκε ο Πτολεμαίος (48 π.Χ.), ο Νέρωνας, ο οποίος έφερε μια προσφορά στον Δία και έπαιξε τη λύρα του στο βωμό του ναού, και τον Κικέρωνα, στο δρόμο του προς τη Λευκάδα.

Από τα τείχη και το μεσαιωνικό κάστρο, που χτίστηκε από τους Αντεγάβες, μόνο ερείπια σήμερα υπάρχουν που ονομάζονται ονομάζεται Πύργος.

Πηγές:

«Κασσιόπη ένα μικρός τόπος μια μεγάλη ιστορία» (Έρευνα-συγγραφή Ελένη Σαρακηνού)

Έρευνα Θεόδωρου Σκαλίτη

ΚΟΙΝΟΠΟΗΣΗ: