Με εξαγγελίες που παραπέμπουν για μετά τις επόμενες εθνικές εκλογές, ο Κυριάκος Μητσοτάκης παρουσίασε από το βήμα της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης έναν «ριζικό ανασχεδιασμό» της φορολογικής κλίμακας, ο οποίος ωστόσο τίθεται σε ισχύ από το 2026 και πλήρως από το 2027, με έντονη επιλεκτικότητα στους δικαιούχους και υπό σοβαρές δημοσιονομικές αμφιβολίες. Παρά τις εξαγγελίες περί «δικαιοσύνης και ελαφρύνσεων», η νέα κλίμακα διατηρεί τον εισαγωγικό συντελεστή στο 9%, προσθέτει νέο «μεσαίο» συντελεστή 39%, διατηρεί χαμηλό το αφορολόγητο και μεταθέτει χρονικά όλα τα μέτρα, καθιστώντας αβέβαιη την εφαρμογή τους.
Σύμφωνα με τον Πρωθυπουργό, προβλέπεται μηδενικός φόρος εισοδήματος για νέους έως 25 ετών και πολύτεκνους με εισοδήματα έως 20.000 ευρώ, καθώς και στοχευμένες μειώσεις σε ενοίκια, τεκμήρια διαβίωσης και ΕΝΦΙΑ για επιλεγμένες κοινωνικές κατηγορίες. Ωστόσο, η γενική εικόνα δείχνει πως πρόκειται για επιλεκτική ελάφρυνση με έντονα προεκλογικό χαρακτήρα και όχι για μια συνεκτική φορολογική μεταρρύθμιση με δημοσιονομική βιωσιμότητα και κοινωνική ισότητα.
Το συνολικό δημοσιονομικό κόστος των μέτρων ανέρχεται σε 1,2 δισ. ευρώ το 2026 και αυξάνεται στα 1,6 δισ. ευρώ το 2027, χωρίς να παρουσιάζεται σαφές σχέδιο χρηματοδότησης, πέρα από τη γενικόλογη αναφορά στην «ανάπτυξη» και τη «δημοσιονομική πειθαρχία».
Στη νέα φορολογική κλίμακα, διατηρείται ο εισαγωγικός συντελεστής 9% για τα πρώτα 10.000 ευρώ εισοδήματος, ενώ οι υπόλοιποι συντελεστές μειώνονται κατά δύο μονάδες. Ωστόσο, εισάγεται νέος συντελεστής 39% για εισοδήματα 40.000 έως 60.000 ευρώ, δηλαδή στη «ραχοκοκαλιά» της μεσαίας τάξης. Έτσι, το συνολικό αποτέλεσμα για πολλές οικογένειες είναι οριακό ή και αρνητικό, ειδικά αν συνυπολογιστεί η μη αναπροσαρμογή του αφορολόγητου και η απουσία ουσιαστικής τιμαριθμικής προσαρμογής.
Αναλυτικά, η νέα φορολογική κλίμακα προβλέπει:
Έως 10.000 ευρώ: 9%
10.001–20.000 ευρώ: 20% (από 22%)
20.001–30.000 ευρώ: 26% (από 28%)
30.001–40.000 ευρώ: 34% (από 36%)
40.001–60.000 ευρώ: 39% (από 44%)
Πάνω από 60.000 ευρώ: 42% (από 44%)
Έτσι, ένας μισθωτός χωρίς παιδιά και εισόδημα 20.000 ευρώ θα δει μείωση φόρου μόλις 200 ευρώ, ενώ για εισόδημα 50.000 ευρώ, το όφελος φτάνει τα 1.100 ευρώ. Η αναλογία μεταξύ χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων παραμένει δυσανάλογη, με έμφαση στα συμβολικά παραδείγματα και όχι στη συνολική κοινωνική επίπτωση.
Η κυβέρνηση επιχείρησε να παρουσιάσει τις οικογενειακές ελαφρύνσεις ως δεύτερο πυλώνα της πολιτικής της, με σταδιακή μείωση συντελεστών για οικογένειες με 1 έως 4 παιδιά. Ενδεικτικά:
Οικογένεια με ένα παιδί και εισόδημα 30.000 ευρώ: όφελος 800 ευρώ
Με δύο παιδιά και εισόδημα 20.000 ευρώ: όφελος 600 ευρώ
Με τέσσερα παιδιά και εισόδημα 30.000 ευρώ: όφελος 4.100 ευρώ
Ωστόσο, όλα τα παραπάνω αφορούν το 2026 και εξής, με άγνωστο πολιτικό πλαίσιο και δημοσιονομικό έλεγχο.
Νέοι και φορολογική «επιβράβευση»: δώρο ή προεκλογική επένδυση;
Η απόλυτη απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος για νέους έως 25 ετών φαίνεται ελκυστική στα χαρτιά, όμως αφορά όσους έχουν ήδη εισόδημα, δηλαδή εργάζονται υπό σταθερούς όρους. Για εισόδημα 15.000 ευρώ, η ετήσια ελάφρυνση φτάνει τα 1.283 ευρώ, ενώ για εισόδημα 20.000 ευρώ φτάνει τα 2.480 ευρώ.
Καλάθια δώρων
Για την κατηγορία 26–30 ετών, ο συντελεστής στο κλιμάκιο 10.001–20.000 ευρώ μειώνεται στο 9%. Παράδειγμα: 28χρονος με εισόδημα 20.000 ευρώ θα έχει όφελος 1.300 ευρώ. Το ερώτημα όμως είναι αν πρόκειται για παγίδα ψηφοθηρίας με ταξικό πρόσημο, τι γίνεται με τους νέους που δεν έχουν σταθερό εισόδημα ή δεν βρίσκουν δουλειά;
Η κυβέρνηση ανακοίνωσε μείωση του φόρου στα εισοδήματα από ενοίκια για 150.000 μικρούς ιδιοκτήτες (συντελεστής 25% για εισοδήματα 12.000–24.000 ευρώ). Παράλληλα, μειώνονται κατά 30% τα τεκμήρια διαβίωσης για κατοικίες και οχήματα, ωφελώντας θεωρητικά 500.000 φορολογουμένους. Ωστόσο, τα ίδια τα στοιχεία αποκαλύπτουν ότι 1.288.038 πολίτες πιάστηκαν στην «παγίδα» των τεκμηρίων, πληρώνοντας επιπλέον φόρους για τεκμαρτά εισοδήματα 4,168 δισ. ευρώ.
Ειδικά μέτρα ανακοινώθηκαν για κατοίκους μικρών οικισμών και νησιών:
ΕΝΦΙΑ μειώνεται στο 50% για χωριά έως 1.500 κατοίκους (2026) και καταργείται (2027)
ΦΠΑ μειώνεται κατά 30% σε νησιά κάτω των 20.000 κατοίκων
Η στοχευμένη αυτή πολιτική δεν συνοδεύεται από αναπτυξιακό σχέδιο για τις περιοχές αυτές, ενώ προκαλεί ερωτήματα ως προς τη βιωσιμότητα της εφαρμογής και τις πολιτικές σκοπιμότητες.
Ελεύθεροι επαγγελματίες: επιλεκτική αποσυμπίεση
Οι ελεύθεροι επαγγελματίες στους οικισμούς έως 1.500 κατοίκους και εκτός Αττικής φέρονται να ωφελούνται από τις παρεμβάσεις, αλλά οι περισσότεροι εξ αυτών θα δουν τις αλλαγές με καθυστέρηση ενός έτους, δηλαδή με την υποβολή της φορολογικής δήλωσης του 2027.
Η κυβέρνηση επιλέγει να «τάξει» μαζικές φοροελαφρύνσεις με ημερομηνία εφαρμογής μετά τις εκλογές, χωρίς εγγυήσεις ότι θα τις υλοποιήσει. Παράλληλα, αποφεύγει να συζητήσει για τιμαριθμική αναπροσαρμογή, επέκταση αφορολόγητου, φορολόγηση υπερκερδών, ή αναδιανομή πλούτου.
Οι εξαγγελίες Μητσοτάκη μπορεί να περιέχουν αριθμούς και ανακουφίσεις, αλλά τελικά λειτουργούν ως πολιτικό εργαλείο αναμονής και προσδοκίας, όχι ως σχέδιο δίκαιης φορολογικής μετάβασης. Η ουσία παραμένει, η μεσαία τάξη πληρώνει, οι νέοι ψηφοφόροι δελεάζονται, και οι δημοσιονομικοί στόχοι παραμένουν νεφελώδεις.
