Πώς λύγισε ο στρατιωτικὸς διοικητὴς Γκραφονμπερεμπέργκ
«Εφόσον δεν μου κάνατε τη χάρη που σας ζήτησα, γι’ αυτό στους εκτελεσθησομένους να με συμπεριλάβετε και μένα»
Η Κυρία Θεοτόκος άκουσε τις δεήσεις του φιλόχριστου λαού της Πάρου και μετέτρεψε την καρδιά και τον αρνητισμό του Γερμανού διοικητή χαρίζοντας τη σωτηρία σε 125 ψυχές
Η Μονή Λογγοβάρδας εορτάζει κάθε χρόνο την ανάμνηση του θαύματος της διασώσεως των 125 νέων της Πάρου
Ένα ιερό κομμάτι της ελληνικής επικράτειας, η νήσος Πάρος, έχει να μας αναδείξει μια μεγαλειώδη γιορτή, ένα πανηγύρι χαράς και ευγνωμοσύνης προς την Παναγίαν επί τη διασώσει 125 Παρίων, οι οποίοι είχε αποφασισθεί από τον Γερμανό διοικητή της Πάρου να εκτελεσθούν.
Μεταξύ των υποψηφίων θυμάτων και ο σημερινός Μητροπολίτης Παροναξίας κ. Αμβρόσιος, από τη Μάρπησσα της Πάρου. Τι είχε όμως διαμεσολαβήσει και πού έγκειται το θαύμα; Ειδικοί Γερμανοί αξιωματικοί του μηχανικού και στρατιώτες άρχισαν με εντατικούς ρυθμούς να κατασκευάζουν αεροδρόμιο στην πεδιάδα που βρίσκεται στη θέση Γαλλιός, σε μικρή απόσταση από τα χωριά Πρόδρομος, Μάρμαρα και Τσιμπίδος, στην ανατολική μεριά της Πάρου. Στο εργοτάξιο αυτό δούλευαν εργάτες από την Πάρο, την Αντίπαρο και τη Νάξο, κάτω από τις εντολές και οδηγίες και την εποπτεία Γερμανών Αξιωματικών. Το Αεροδρόμιο αυτό είχε μεγάλη επιχειρησιακή σημασία, γιατί θα αποτελούσε κεντρικό στρατηγικό σημείο στο Αιγαίο για τις δυνάμεις του Άξονα.
Γι᾿ αυτό και οι Σύμμαχοι επεχείρησαν την καταστροφή του. Ο Ιερός Λόχος, μαζί με Βρετανούς καταδρομείς, επιτίθεται αιφνιδιαστικά, εξουδετερώνει την γερμανική φρουρά του αεροδρομίου της Πάρου και συλλαμβάνει τον διοικητή της. Αναλυτικότερα, στις 14 Μαΐου 1944 αγγλικό υποβρύχιο άραξε σε έναν όρμο στο Πίσω Λειβάδι της Πάρου και έβγαλε στρατιώτες, οι οποίοι ανέβηκαν στο χωριό Τσιμπίδο (Μάρπησσα) και πήραν αιχμαλώτους 7 στρατιώτες Γερμανούς την ώρα που κοιμόντουσαν, σκότωσαν δύο και τραυμάτισαν τον διοικητή του αεροδρομίου υπολοχαγό Τάμπε, βρέθηκαν δε και καλώδια επικοινωνιών κομμένα. Το πρωί σε αντίποινα συνέλαβαν οι Γερμανοί στο αεροδρόμιο τον νεαρό Νικόλαο Στέλλα από τις Λεύκες. Έχοντας εναντίον του βάσιμες υποψίες τον θανάτωσαν με αγχόνη κρεμώντας τον πάνω σε ξύλο σε ψηλό μέρος για να φαίνεται από τα γύρω χωριά προς εκφοβισμό.
Ο αδίστακτος γερμανός διοικητής
Ο στρατιωτικὸς διοικητὴς Γκραφονμπερεμπέργκ ζήτησε από τους Προέδρους των Κοινοτήτων Πάρου και Αντιπάρου να του παραδώσουν σε ορισμένη μέρα 125 νέους, τους οποίους θα εκτελούσε. Οι Πρόεδροι όλων των Κοινοτήτων και οι ιερείς – εφημέριοι μαζί με τον Ηγούμενο της Ιεράς Μονής Λογγοβάρδας Φιλόθεο Ζερβάκο πήγαν όλοι στην κωμόπολη Τσιμπίδο, στο σπίτι του καλού γιατρού Ευστρατίου Αλιπράντη και, αφού έκαναν συμβούλιο, αποφάσισαν να πάνε όλοι μαζί στο διοικητὴ και να τον παρακαλέσουν να αλλάξει απόφαση. Επειδή όμως πληροφορήθηκαν ότι ο διοικητής είχε προαναγγείλει να μην πάει κανείς στο διοικητήριο για να μεσολαβήσει την αναστολή ή την άρση της απόφασης εκτέλεσης των Παρίων, σχημάτισαν επιτροπή αποτελούμενη από τον Ηγούμενο Πατέρα Φιλόθεο Ζερβάκο, τον γιατρό Αλιμπράντη και τον Πρόεδρο της Κοινότητας Αρχιλόχου Εμμανουήλ Καβάλλη, η οποία πήγε στον Φρούραρχο Ζάσσε, υπολοχαγό, τον οποίο παρακάλεσαν να μεσιτεύσει προς τον Διοικητή.
Ο Φρούραρχος τους είπε ότι «εγώ τον παρακάλεσα να μην σκοτωθούν άνθρωποι αθώοι. Αλλά εκείνος ήταν αμετάπειστος και ακόμη με απείλησε με αυστηρό τρόπο να μην του αναφέρω κάτι σχετικό. Όποιος τολμήσει να μεσιτεύσει θα τον τιμωρήσει παραδειγματικά». «Το μόνο που σας συνιστώ, συνέχισε ο Φρούραρχος, είναι να τον καλέσει ο Ηγούμενος στο Μοναστήρι, εκεί ιδιαίτερα οι καλόγεροι να τον περιποιηθούν, και σε κάποια στιγμή να κάνει λόγο ο Ηγούμενος για τους καταδικασθέντες σε θάνατο Παριανούς, και ίσως δεχθεί τη διαμεσολάβηση». Ο Φρούραρχος παλαιότερα μιλούσε με ωραία λόγια για το Μοναστήρι της Λογγοβάρδας και τον είχε προδιαθέσει ευμενώς.
Η Ιερή Ακολουθία του Εσπερινού
Ο Ηγούμενος δεν έχασε καιρό. Αμέσως τον ειδοποίησε και τον προσεκάλεσε να επισκεφτεί το Μοναστήρι. Μόλις πήρε ο Διοικητής την πρόσκληση, ειδοποίησε τηλεφωνικώς το π. Φιλόθεο ότι την επομένη 23 Ιουλίου, ημέρα Κυριακή, θα επισκεπτόταν τη Μονή μαζί με άλλους έξι αξιωματικούς και στρατιωτικούς. Πράγματι, την Κυριακή το πρωί άφησε ο Γερμανός Διοικητής το αυτοκίνητό του σε κάποιο σημείο της διαδρομής, κοντά στο Μύλο, και από κει με ζώα της μονής μεταφέρθηκαν στο Μοναστήρι. Στην αρχή έδειχνε σαν να τα είχε χαμένα. Είχε βλέμμα στυγνό και άγριο, ύφος σατραπικό και έδειχνε όλη την αγριότητα του κατακτητή. Αλλά με τις περιποιήσεις των μοναχών και τις φιλοφρονήσεις τους άρχισε να ημερώνει, να γίνεται πιο ομιλητικός, να ζητάει να μάθει μέσω διερμηνέα τη σημασία ορισμένων αντικειμένων της μονής, ο άγιος δε Καθηγούμενος ούτε για μια στιγμή δεν απομακρύνθηκε από κοντά του. Μετά το φαγητό και τα γλυκίσματα όλη η ακολουθία του Γερμανού Διοικητού κατέβηκε στο καθολικό της Μονής για να παρακολουθήσει την ιερή ακολουθία του Εσπερινού, μετά το τέλος της οποίας οι μοναχοί έψαλλαν την παράκληση στην Υπεραγία Θεοτόκο της Ζωοδόχου Πηγής υπέρ της διάσωσης του μελλοθανάτων αδελφών. Μετά την ιερά Παράκληση και ενώ ήταν όλοι έτοιμοι να αναχωρήσουν, ο διοικητής σε απόδειξη φιλοφροσύνης είπε στον π. Φιλόθεο Ζερβάκο να του ζητήσει μια οποιαδήποτε χάρη. Ο Ηγούμενος θαύμασε για την μεταστροφή του Γερμανού Διοικητή, πήρε θάρρος και αφού ζήτησε να μείνουν μόνοι στο αρχονταρίκι της Μονής τον ευχαρίστησε για την τιμητική επίσκεψη στην ιστορική μονή, του ευχήθηκε υγεία και ευτυχία και ζήτησε μέσω του διερμηνέα, να του υποσχεθεί ότι τη χάρη που θα ζητήσει να μην του την αρνηθεί. Ο διοικητής του έδωσε το δεξί χέρι και του υποσχέθηκε ότι θα δώσει ό, τι του ζητήσει.
Και ο πατήρ Φιλόθεος του είπε: «θέλω να χαρίσεις τη ζωή εκείνων που καταδικάσθηκαν σε θάνατο χωρίς να φταίνε». Ο διοικητής του απάντησε: «Ζήτησέ μου άλλη χάρη , γιατί αυτήν δεν μπορώ να την κάνω. Ξέρω ότι δεν είναι δίκαιη απόφαση, αλλά δεν εξαρτάται από μένα. Έχω τέτοια διαταγή από τους ανώτερούς μου, όταν σκοτωθεί ένας Γερμανός να φονεύονται πενήντα. Ο Ηγούμενος του ανταπαντά και του λέει: «Εφόσον δεν μου κάνατε τη χάρη που σας ζήτησα, γι’ αυτό στους εκτελεσθησομένους να με συμπεριλάβετε και μένα». Τότε ο διοικητής συγκινήθηκε, του έδωσε το χέρι και του λέγει· «σου τους χαρίζω· μόνον να συστήσεις σε όλους τους κατοίκους του νησιού να μην επαναληφθεί τέτοιο σαμποτάζ». Ο Ηγούμενος του το υποσχέθηκε και έτσι ο Γερμανός διοικητής έφυγε από το Μοναστήρι της Λογγοβάρδας ειρηνικός, ευχαριστημένος.
Το «θηρίο» που εξημερώθηκε
Δεν άργησε όμως να έλθει η μέρα της απελευθέρωσης του νησιού και της Ελλάδας από τα στρατεύματα κατοχής. Για μας τους χριστιανούς αυτό που πιο πάνω περιγράψαμε δεν είναι παρά ένα θαύμα. Ναι μεν η ευφυΐα του Γέροντα Ηγουμένου και οι διπλωματικές ενέργειες των μοναχών και των άλλων Παριανών ηγετών έκαναν ό,τι ήταν δυνατόν να κάνουν, γνωρίζοντας τη ρήση του Σολομώντα ότι και θηρία που κολακεύονται εξημερώνονται, όπως συνέβη με την περίπτωση του Γερμανού Διοικητή, που κατά τη μορφή και την ψυχή έμοιαζε με ανήμερο θηρίο. Αλλά η Κυρία Θεοτόκος, η μητέρα που καταλαβαίνει τον πόνο των παιδιών της, η προστασία και η ελπίδα όλων όσοι ζουν στο πένθος και τη θλίψη είδε την αδικία, άκουσε τις δεήσεις του φιλόχριστου λαού της Πάρου και μετέτρεψε την καρδιά και τον αρνητισμό του Γερμανού διοικητή και χάρισε τη σωτηρία σε 125 ψυχές. Αξίζει λοιπόν να ψάλλουμε κι εμείς το πιο κάτω διαπιστωτικό τροπάριο που ακούμε σε όλες τις εκκλησίες το Δεκαπενταύγουστο: «Οὐδεὶς προστρέχων ἐπὶ Σοὶ κατῃσχυμμένος ἀπὸ σοῦἐκπορεύεται, Ἁγνὴ Παρθένε Θεοτόκε, ἀλλ᾿ αἰτεῖται τὴν χάριν καὶ λαμβάνει τὸ δώρημα πρὸς τὸ συμφέρον τῆς αἰτήσεως»
Η Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής Λογγοβάρδας
Στον δρόμο μεταξύ Παροικιάς και Νάουσας της Πάρου βρίσκεται η ανδρική Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής Λογγοβάρδας, μια από τις σπουδαιότερες μονές του 19ου και του 20ου αιώνα στην Ελλάδα, ενώ ηγούμενός της, για πολλές δεκαετίες μέχρι την κοίμησή του, το 1980, υπήρξε ο μακαριστός όσιος γέροντας Φιλόθεος Ζερβάκος.
Το μοναστήρι ιδρύθηκε το 1638 από τον πρόκριτο της Ναούσης Χριστόφορο Παλαιολόγο (το Καθολικό κτίσθηκε το 1657).
Το 1652 η μονή της Λογγοβάρδας έγινε Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή. Πέρασε σκληρές δοκιμασίες ώστε στα 1800 με 1825 να ερημωθεί και να εγκαταλειφθεί. Αλλά η θεία πρόνοια παρουσίασε νέους κτίτορες: τον Φιλόθεο Γεωργίου και τον Ιερόθεο Ιωάννου και τους ανεψιούς του δεύτερου Φιλόθεο και Ιερόθεο Βοσυνιώτες, αδελφούς από την Πελοπόννησο. Η περίοδος αυτή της μονής (1825 – 1930) χαρακτηρίζεται ως ο «χρυσούς αιώνας» της Λογγοβάρδας, όπου έζησαν άγιοι και σοφοί αναχωρητές με ηγουμένους τους ανωτέρω Φιλοθέους καί Ιεροθέους.
Η επόμενη σπουδαία περίοδος της μονής (1930 – 1980) καλύπτεται από την παρουσία και δράση του κορυφαίου ηγουμένου της πατρός Φιλοθέου Ζερβάκου.
Ο όσιος γέροντας Φιλόθεος Ζερβάκος διακρίθηκε για το πνευματικό και φιλανθρωπικό του έργο, ως μια από τις σημαντικότερες μορφές της Ορθοδοξίας στην Ελλάδα τον 20ο αιώνα. Βοήθησε πολλά παιδιά φτωχών οικογενειών της Πάρου να σπουδάσουν. Και στη διάρκεια της γερμανικής Κατοχής, προστάτεψε αντιστασιακούς και συμμάχους, ενώ ήταν εκείνος που έσωσε από την εκτέλεση 125 ομήρους, μεσολαβώντας με αυτοθυσία στον Γερμανό διοικητή. Κάθε χρόνο στο μοναστήρι, στις 23 Ιουλίου, εορτάζεται η ανάμνηση αυτού του γεγονότος, όταν με την μεσιτεία του αγίου γέροντος Φιλόθεου Ζερβάκου, η Παναγία απέτρεψε την εκτέλεση των 125 νέων της Πάρου ως αντίποινα για το σαμποτάζ στο γερμανικό αεροδρόμιο. Επίσης, με την προτροπή του, οι μοναχοί της μονής πολέμησαν στην Αλβανία.
Η κύρια πανήγυρη της μονής γίνεται την Διακαινήσιμο εβδομάδα, στην εορτή της Ζωοδόχου Πηγής.
Σήμερα ηγούμενος της Ιεράς Μονής Λογγοβάρδας είναι (από το 2001) ο αρχιμανδρίτης π. Χρυσόστομος Πήχος και η μονή έχει περίπου 10 μοναχούς.
Αντώνης Ιακ. Ελευθεριάδης Δρ. Φιλολογίας και Θεολόγος
Ο Γερμανός αξιωματικός είδε απρόσμενα σε ένα χώρο του μοναστηριού έναν πίνακα με ένα Ρωσικό Χωριό. Αυτός ο πίνακας τον άγγιξε πολύ, γιατί εκεί παραθέριζε με την μητέρα του, στα αθώα παιδικά του χρόνια. Σίγουρα θα παραβρέθηκε σε ακολουθίες ορθοδόξων ναών μας με τους Ρώσους συγγενείς του. Το χωριό αυτό ήταν η Γιάλτα της Κριμαίας. Στην Γιάλτα υπήρξε αρχαία μονή και μετέπειτα ναός του στρατιωτικού Αγίου Θεοδώρου.Οσο για τους προεδρους ισως να το ψαξετε λιγακι….Στους παριανους που μαζεψαν απο τα χωρια στα κρατητηρια τους,τους υποσχονταν οτι απλως για μια συνεντευξη τους πανε.Και για το αρθρο που λεει οτι δουλευαν εργατες απο τα γυρω χωρια,να σας πω με βεβαιοτητα οτι δουλοι δουλευαν!!!!Επελεγαν οι .. προεδροι εργατες χωρις ,αμοιβη εννοειτε, και τους πηγαιναν σαν μαυρους στο γαλιο