75 χρόνια από την εκτέλεση των 118 πατριωτών στο Μονοδένδρι Λακωνίας. “Είστε ένας λαός βάρβαρος, είπε στον αξιωματικό, σε τέλεια γερμανικά. Ντρέπομαι που σπατάλησα οχτώ χρόνια στον τόπο σας”

Εκδηλώσεις μνήμης για τους αδικοχαμένους Σπαρτιάτες

Εβδομήντα πέντε χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τη «μαύρη» επέτειο της 26ης Νοεμβρίου 1943 στο Μονοδένδρι, όταν τα στρατεύματα κατοχής έστησαν στο εκτελεστικό απόσπασμα και δολοφόνησαν 118 πατριώτες από τη Σπάρτη.

Την Κυριακή 25 Νοεμβρίου θα πραγματοποιηθεί ο εορτασμός της επετείου της Εθνικής Αντίστασης και επιμνημόσυνη δέηση για τους 118 εκτελεσθέντες.

Προβλέπονται οι κατωτέρω εκδηλώσεις:Γενικός Σημαιοστολισμός Δημοσίων, Δημοτικών, Ιδιωτικών Καταστημάτων, Καταστημάτων Νομικών Προσώπων Δημοσίου και ιδιωτικού Δικαίου και κατοικιών από τις 8 το πρωί μέχρι και τη δύση του ηλίου της 25ης Νοεμβρίου. Φωταγώγηση όλων των Δημοσίων και Δημοτικών Καταστημάτων, καθώς και των Καταστημάτων των ΝΠΔΔ και των Τραπεζών από τη δύση του ηλίου της 25ης Νοεμβρίου μέχρι τις πρωινές ώρες της επόμενης.

Πρόγραμμα
Ώρα 9.55: Τέλος προσέλευσης των επισήμων στο Μητροπολιτικό Ναό.
Ώρα 10.00 Δοξολογία-τέλεση μνημόσυνου στο Μητροπολιτικό Ναό. Θα ακολουθήσει ομιλία από τον Δικηγόρο Σπάρτης κ. Στέφανο Βρεττάκο.
Μετάβαση στο Ηρώο των 118 εκτελεσθέντων στο Μονοδένδρι.
Ώρα 11.25: Τέλος προσέλευσης επισήμων στο Ηρώο των 118.
Ώρα 11.30: Επιμνημόσυνη δέηση. Προσευχή από τη Φιλαρμονική του Δήμου Σπάρτης. Ομιλία από εκπρόσωπο των τοπικών Αντιστασιακών Οργανώσεων. Προσκλητήριο εκτελεσθέντων. Κατάθεση στεφάνων. Τήρηση ενός λεπτού σιγής προς τιμή και μνήμη των ενδόξων νεκρών.

Το χρονικό της τραγωδίας

Γράφει ο Κυριάκος Θεοδωρακάκος

“…Ως εξελεαστικόν μέτρον, δια την δειλήν και επίβουλον επίθεσιν ανταρτών εις γερμανικήν φάλαγγα αυτοκινήτων εις τον δρόμον Τριπόλεως Σπάρτης την ημέραν 25 Νοεμβρίου 1943 εξετελέσθησαν την 26 Νοεμβρίου εις τόπον εφορμήσεως οι κάτωθι», αναφέρει στην ημερήσια διαταγή του ο Στρατιωτικός Διοικητής Πελοποννήσου των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής και ακολουθούν 100 ονόματα εκτελεσθέντων στο Μονοδένδρι της Λακωνίας λίγο έξω από τη Σπάρτη.

«Χτύπησε το τηλέφωνο. Σήκωσα η ίδια το ακουστικό και άκουσα την είδηση: “Στη Σπάρτη, στο Μονοδένδρι τουφέκισαν χτες οι Γερμανοί εκατόν δέκα εφτά, όλο τον ανθό της πόλης και μέσα σ’ αυτούς τον Χρήστο Καρβούνη”. Έμεινα σαν απολιθωμένη. Δεν καταλάβαινα. Δεν ήθελα να καταλάβω. Ο άνθρωπος ξαναείπε τα ίδια λόγια, τον ακούω ακόμα. Χτες το πρωί στο Μονοδένδρι τουφέκισαν εκατόν δέκα εφτά. Τέσσερα παιδιά του Τζιβανόπουλου και τον γιατρό Καρβούνη. Κάθε σπίτι κι ένας νεκρός. Όλη η Σπάρτη μοιρολογάει. Αν είχε καεί ολόκληρη, θάταν λιγότερο το κακό.

-Μα γιατί; μπόρεσα να ρωτήσω.

-Σκότωσαν ένα γερμανό στρατιώτη στο Μονοδένδρι, μου είπε πάλι ο άνθρωπος από την άλλη μεριά του ακουστικού», γράφει στις 27 Νοεμβρίου στα φύλλα Κατοχής», η Ιωάννα Τσάτσου.

Kαι την άλλη μέρα προσθέτει: «Ήρθε κάποιος από τη Σπάρτη. Τον άκουσα ώρες να μιλάει για τον θάνατο του Ανθρώπου. Οι θρύλοι γεμίζουν την ατμόσφαιρα. Τούτο όμως είναι ιστορία. Οι Γερμανοί την τελευταία στιγμή σεβάστηκαν τον εξαιρετικό επιστήμονα και τού δωσαν χάρη. Ο Καρβούνης παρακάλεσε να δοθεί η δική του χάρη σ’ ένα από τους τέσσερις Τζιβανόπουλους. Να μη κλάψει η μάνα τέσσερις γιους μαζί. (Για πολύ καιρό η κυρία Τζιβανοπούλου έστρωνε το πρωί τα κρεβάτια των γιων της και τα ξέστρωνε το βράδυ). Ο Γερμανός αρνήθηκε. Τότε ο Καρβούνης επαναστάτησε.

-Είστε ένας λαός βάρβαρος, είπε στον αξιωματικό, σε τέλεια γερμανικά. Ντρέπομαι που σπατάλησα οχτώ χρόνια στον τόπο σας. Οχτώ χρόνια πεταμένα, χαμένα. Ο Γερμανός θύμωσε, κοκκίνισε και με όλη τη δύναμή του τον χτύπησε με το κοντάκι του όπλου του στο μπράτσο. Όταν μάζεψαν τους νεκρούς στο Μονοδένδρι, ο Χρήστος Καρβούνης είχε το μπράτσο σπασμένο».

Η ομαδική εκτέλεση στο Μονοδένδρι έγινε σε αντίποινα για τον θάνατο γερμανού στρατιώτη σε ενέδρα ανταρτών του ΕΛΑΣ, συνδέεται όμως τραγικά με τα γεγονότα στην Πελοπόννησο τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του 1943 και το Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων…