ΕΒΓΑΛΑΝ ΕΞΩ ΤΟΝ ΓΙΟ ΤΟΥ ΣΑΤΑΝΑ ΠΟΥ ΚΑΤΕΣΞΑΦΕ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΟΥ ΑΚΟΥΓΟΝΤΑΣ ΤΣΑΪΚΟΦΣΚΙ; ΣΙΓΗ ΙΧΘΥΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠ. ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ – ΤΟΠΙΟ ΣΤΗΝ ΟΜΙΧΛΗ ΕΑΝ Ο ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΗΣ ΜΑΚΕΛΑΡΗΣ ΤΗΣ ΘΑΣΟΥ ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΣΕΧΙΔΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ – Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΕΙ ΕΑΝ Ο ΠΙΟ ΣΚΛΗΡΟΣ ΠΑΡΑΝΟΙΚΟΣ ΔΟΛΟΦΟΝΟΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΑΛΩΝΙΖΕΙ ΧΩΡΙΣ ΧΕΙΡΟΠΕΔΕΣ

8 Αυγούστου 1996 και το μικρό νησί της Θάσου έμελε να μονοπωλήσει το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης μετά την αποκάλυψη της πενταπλής ανθρωποκτονίας του μαζικού δολοφόνου Θεόφιλου Σεχίδη. Ο 24χρονος τότε φοιτητής Νομικής συλλαμβάνεται και ομολογεί το αποτρόπαιο έγκλημα που διέπραξε τρεις μήνες πριν και συγκλόνισε όλη την Ελλάδα. Στις 19 και 20 Μαϊου 1996 σκότωσε πέντε μέλη της οικογένειάς του, το θείο του, τον πατέρα του, τη μητέρα του, την αδελφή του και τη γιαγιά του.

Θα αναρωτιέστε γιατί θυμηθήκαμε ξαφνικά τον Θεόφιλο Σεχίδη και το απίστευτο έγκλημα που διέπραξε παγώνοντας για αρκετό καιρό την κοινή γνώμη. Ένα μαζικό έγκλημα που θυμήζει σε πρακτική μόνο τους… τζιχαντιστές και αποτέλεσε αντικείμενο ψυχιατρικής έρευνας για χρόνια.

Όπως ίσως όλοι γνωρίζετε, τα ισόβια όσα είναι αυτά (πέντε στην περίπτωση του Θεόφιλου, όπως θα δούμε παρακάτω) ουσιαστικά σημαίνουν 20 χρόνια στη φυλακή “καθαρά”. Η 20ετία συμπληρώθηκε και όπως μαθαίνουμε ο Σεχίδης υπέβαλε μέσα στο 2016 αίτημα αποφυλάκισης. Αυτό είναι το δικαίωμα που του παρέχει ο Νόμος. Ωστόσο, υπάρχει νοσηλευτής, ψυχίατρος, εισαγγελέας που θα τολμήσει με βεβαιότητα να αποφασίσει ότι ο Σεχίδης είναι έτοιμος και να υπογράψει το αποφυλακιστήριο;

Το Υπουργείο Δικαιοσύνης αρνείται στο όνομα της διαφύλαξης των προσωπικών δεδομένων να ενημερώσει αν ο Σεχίδης θα αποφυλακιστεί ή έχει ήδη αποφυλακιστεί. Δεν τους αδικούμε. Ένας κρατούμενος που αποφυλακίζεται έχει να αντιμετωπίσει πέρα από την αγωνία της επιβίωσης και το στίγμα του “φυλακόβιου”. Όμως, στην περίπτωση του Σεχίδη ίσως να είναι απαραίτητο, ο κόσμος και ιδιαίτερα οι πολίτες της Θάσου να ξέρουν.

Δίκη και ετυμηγορία

Πάλι πίσω στο 1996. Με τη δικογραφία που σχηματίσθηκε σε βάρος του, ο Θεόφιλος Σεχίδης οδηγήθηκε στην Εισαγγελία Πλημμελειοδικών Καβάλας και του ασκήθηκε ποινική δίωξη για ανθρωποκτονίες κατά συρροή, οπλοφορία, οπλοχρησία και οπλοκατοχή, όπως επίσης και για περιύβριση νεκρού. Παρόλο που ο Σεχίδης είχε υποβάλλει έφεση, στις 2 Ιουνίου 1998, την απέσυρε, δηλώνοντας: «Δεν έχω τίποτα καινούριο να παρουσιάσω στο δικαστήριο… Όταν υπάρχουν πέντε πτώματα από πίσω, τι ρόλο μπορεί να παίζει ο πρότερος έντιμος βίος; Ασφαλώς θα με ενδιέφερε να μειωθεί η ποινή. Αλίμονο. Αλλά, η υπόθεση είναι εσχάτως σοβαρή. Τι μπορεί να γίνουν οι πέντε φορές ισόβια; Είτε τρις, είτε δις ισόβια, μια ζωή στη φυλακή είναι πάλι». Η υπόθεση του  Θεόφιλου Σεχίδη, αλλά και η αμφιλεγόμενη προσωπικότητά του,  απασχόλησαν διάφορα επιστημονικά πεδία στο πέρασμα των χρόνων.

Η σχιζότυπη διαταραχή που εξελίχθηκε σε σχιζοφρένεια

Επί πέντε μήνες ο καθηγητής ψυχιατρικής Γιώργος Καπρίνης, μαζί με τον ψυχίατρο Χρήστο Σκαρόπουλο παρακολούθησαν το Θεόφιλο Σεχίδη και συνέταξαν σχετική πραγματογνωμοσύνη. Σύμφωνα με αυτή, στον 24χρονο φοιτητή καταλογίστηκε πλήρης ευθύνη και επίγνωση των πράξεών του, καθώς  ήταν «άτομο προσανατολισμένο στο χώρο, το χρόνο και τον εαυτό του και έχει καλά οργανωμένο λόγο, απαντά με ευθύτητα, έχει χιούμορ, απουσιάζει όμως το συναίσθημα». Το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξαν ήταν πως δεν πάσχει από σχιζοφρένεια, αλλά από σχιζότυπη διαταραχή, η οποία θα μπορούσε να αναπτυχθεί σε σχιζοφρένεια, όμως δεν συνέβη κάτι τέτοιο. «Το μόνο που μπορούμε να πούμε είναι ότι στην περίπτωσή του είχε μειωμένες αντιστάσεις στην ιδέα διάπραξης των εγκλημάτων. Πάντως, δε χρήζει θεραπευτικής αγωγής. Στις συζητήσεις που κάναμε μάς είπε ότι είχε τη γνώμη πως είναι νόθο παιδί και γι’αυτό ήθελε να τους εξοντώσει».  Πέρα από την κατάσταση τού ίδιου του Θεόφιλου, όμως, σημασία δόθηκε και στην οικογενειακή κατάσταση, καθώς όπως δήλωσε ο Χρήστος Σκαρόπουλος: «η οικογένεια Σεχίδη είχε πολλές ιδιομορφίες και ο Θεόφιλος διαβίωσε σε εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες».

Επιπλέον, και ο ακτινολόγος-ειδικός νευρακτινολόγος Χρήστος Παπαγιάννης (τέως επιμελητής του Atkinson Norley’s Hospital του Λονδίνου) σε αξονική τομογραφία του εγκεφάλου του Θ. Σεχίδη, που έγινε στις 2 Ιουνίου 1992, γνωμάτευσε πως υπήρχαν κάποιες εγκεφαλικές ανωμαλίες. Ωστόσο, οι Γιώργος Καπρίνης και Χρήστος Σκαρόπουλος το διέψευσαν. «Προκειμένου να αποκλεισθεί κάθε συμμετοχή οργανικού παράγοντα έγινε πλήρης νευρολογική εξέταση. Παράλληλα, υπεβλήθη σε ηλεκτροεγκεφαλικό έλεγχο και χαρτογράφηση του εγκεφάλου, όπου δε διαπιστώθηκε τίποτε το παθολογικό, καθώς επίσης και σε μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου, όπου επίσης τα ευρήματα ήταν φυσιολογικά». Παρόλα αυτά, όταν μεταφέρθηκε στον Κορυδαλλό, υποβλήθηκε σε νέα αξονική τομογραφία εγκεφάλου, στην οποία προέκυψαν κάποια μη φυσιολογικά ευρήματα, καθώς παρουσίασε κάποιες ψυχολογικές διαταραχές και δυσκολευόταν στην επικοινωνία με το περιβάλλον του.

2010. Ο ψυχίατρος στον ΟΚΑΝΑ του Αττικού Νοσοκομείου, Γεώργιος Τζεφεράκος, ο οποίος προσέφερε τις υπηρεσίες του στα καταστήματα κράτησης της ψυχιατρικής πτέρυγας Κορυδαλλού εκείνη την περίοδο, εξέφρασε την άποψή του για το αν τελικά είναι ψυχικά υγιής ο Θεόφιλος Σεχίδης ή όχι. «Ο Θεόφιλος Σεχίδης πάσχει από σχιζοφρένεια. Μερικές φορές, ειδικά στις αρχικές φάσεις της ψυχικής νόσου, είναι δύσκολο να τεθεί μια οριστική διάγνωση. Στις ψυχιατρικές διαγνώσεις ο παράγοντας ‘’χρόνος’’ παίζει πολύ σημαντικό ρόλο, γιατί η κλινική εικόνα του ασθενούς εμπλουτίζεται ή και αλλάζει».

Μιλώντας για τα χαρακτηριστικά της σχιζοφρένειας ο κ. Τζεφεράκος δηλώνει: «Η σχιζοφρένεια χαρακτηρίζεται από παραληρητικές ιδέες, τις οποίες πιστεύει με απόλυτη βεβαιότητα ο ασθενής, και ψευδαισθήσεις, η αίσθηση δηλαδή ότι υπάρχει ένα αισθητηριακό ερέθισμα, χωρίς αυτό να υπάρχει στην πραγματικότητα. Η σχιζοτυπική διαταραχή είναι διαφορετική από τη σχιζοφρένεια. Πρόκειται, δηλαδή, για διαταραχή προσωπικότητας, που μοιάζει με τη σχιζοφρένεια, όμως δεν είναι».

Σχετικά με την ετυμηγορία της δίκης ο κ. Τζεφεράκος σχολιάζει: «Οι δικαστές στηρίζονται κυρίως στις γνωματεύσεις των ειδικών, επομένως όταν υπάρχουν πολλές διαφορετικές γνωματεύσεις μπορούν να τους μπερδέψουν. Αυτή είναι όμως και η θέση των δικαστών να κρίνουν, μαζί με αλλά στοιχεία, και να βγάλουν μια απόφαση».

«Έχασε τον έλεγχό του και δεν τον έχασε ως τρελός»

Η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί ένα όλο και συχνότερο φαινόμενο, με διάφορες εκφάνσεις, από τη λεκτική βία μέχρι τη σωματική βία και με την ακραία μορφή του εγκλήματος. Η συγκεκριμένη υπόθεση είναι από τις πιο ιδιαίτερες στα ελληνικά χρονικά, καθώς υπάρχει μια κλιμάκωση βίας αφού «μετά τον ένα φόνο ερχόταν ο επόμενος, γιατί κάποιος εμφανιζόταν εκείνη την ώρα, κάποιος γινόταν μάρτυρας κι έτσι δημιουργήθηκε αυτή η κλιμάκωση» ανέφερε στο πρόσφατο παρελθόν ο καθηγητής εγκληματολογίας Γιάννης Πανούσης σε φοιτητές της Παντείου.

«Είναι άλλο πράγμα ένας που πάει και σκοτώνει πέντε άτομα σε ένα δωμάτιο κι άλλο πράγμα όταν μέσα από μία σειρά ‘’κακών συγκυριών’’ αναγκάζεται ο θύτης να σκοτώσει τον έναν μετά τον άλλον», οπότε και έχουμε έναν γιο πατροκτόνο, μητροκτόνο και αδελφοκτόνο, θέλοντας να εξαφανίσει οποιαδήποτε σύνδεση με τις ρίζες του. «Με το αίμα του σκοτωμένου αρνούμαστε τη συγγένεια αίματος, με το θάνατο αναιρούμε τη ζωή που δώσαμε ή πήραμε, με τη θυσία του άλλου αφανίζουμε στην ουσία ‘’τον άλλο μας τον εαυτό’’, δηλαδή αυτό-κτονούμε», σχολιάζει ο κ. Πανούσης και υποστηρίζει πως το έγκλημα αυτό δεν ήταν κάτι προσχεδιασμένο, καθώς κάθε θύμα εμφανιζόταν περίπου τη στιγμή που ο θύτης είχε τελειώσει με το προηγούμενο. «Κάποια στιγμή μπορεί να δημιουργήθηκε μέσα του ένα ψυχικό αμόκ, ένα ανθρωποκτόνο αμόκ. Όταν, όμως, αρχίζεις να σκοτώνεις έναν-δύο, αρχίζεις από εκεί και πέρα να μην καταλαβαίνεις το περιεχόμενο και την ηθική της πράξης σου». Ο Θεόφιλος Σεχίδης αποφάσισε να μείνει μόνος του γνωρίζοντας καλά πως ως τελευταίος επιζών θα είναι και ο πρώτος ύποπτος. «Εγκληματίες τέτοιου είδους πάντα θέλουν να συλληφθούν», υποστηρίζει ο κ. Πανούσης και συμπληρώνει: «Είναι μέσα στην ανακουφιστική πλευρά μιας τέτοιας πράξης με την οποία δεν είναι εύκολο να ζήσεις. Τη θεωρία πως υπάρχουν άνθρωποι-τέρατα και άνθρωποι-μηχανές που σκοτώνουν χωρίς καμία επίδραση στη ζωή τους δεν την πιστεύω. Η σύλληψή τους είναι και η ολοκλήρωση της  τραγωδίας».

Τα μέσα δε μπορούν να αποτυπώσουν αιτίες, συναισθήματα και καταστάσεις, που βιώνονταν εντός της οικογένειας. Επιπλέον, ο άνθρωπος αποτελεί μια σύνθεση πολλών πραγμάτων: κοινωνικών, πολιτισμικών, εκπαιδευτικών, οικογενειακών, όμως είναι δύσκολο να προσδιοριστεί το ποιος από αυτούς τους παράγοντες εν τέλει κινητοποιεί τη δράση κι έτσι η πρόγνωση τέτοιων εγκλημάτων καθίσταται αδύνατη. Όσον αφορά την ετυμηγορία του δικαστηρίου, ο κ. Πανούσης σχολιάζει: «δικαίως του καταλογίστηκε πλήρης ευθύνη των πράξεών του. Έχασε τον έλεγχό του και δεν τον έχασε ως τρελός. Έχει διαφορά να έχεις το ακαταλόγιστο από το να χάσεις τον έλεγχο», θεωρώντας πως το συγκεκριμένο έγκλημα ανήκει στη δεύτερη περίπτωση. Το «μετά» του εγκλήματος, και στη συγκεκριμένη περίπτωση ο διαμελισμός, ισχυρίζεται πως «δε μπορεί να δείξει χαρακτήρα, γιατί μετά επικρατεί πανικός και στη συνειδητοποίηση του εγκλήματος μπορεί να έχουμε παράλογες ενέργειες. Είναι αφελές να θεωρείς πως μπορείς να καλύψεις τέτοια εγκλήματα».

Θα αποφυλακιστεί ο Σεχίδης;

2016. Ο Θ εόφιλος Σεχίδης έχει ήδη υποβάλει αίτηση αποφυλάκισης για το 2017, την οποία δικαιούται σύμφωνα με το νόμο 4322. Σύμφωνα με τον Ποινικό Κώδικα, σε περίπτωση που συντρέχουν σωρευτικά δύο ή τρεις ποινές ισόβιας κάθειρξης, ο κρατούμενος πρέπει για κάθε μία από αυτές να παραμείνει πραγματικά 15 χρόνια στην φυλακή. Για να απολυθεί, υπό όρους ο κατάδικος αυτός, πρέπει να έχει εκτίσει το άθροισμα των ποινών αυτών, όχι όμως πάνω από 25 χρόνια.

Από τα 25 χρόνια πρέπει να έχει εκτίσει πραγματικά τα 19 χρόνια και για τα υπόλοιπα 6 χρόνια μπορεί να χωρήσει ευεργετικός υπολογισμός, δηλαδή κάθε ημέρα στη φυλακή να υπολογίζεται ευεργετικά ως 2 ημέρες εκτιόμενης ποινής, εφόσον ο κατάδικος εργάζεται ή δε μπορεί αιτιολογημένα να εργαστεί, επειδή για παράδειγμα πάσχει από ιδιαίτερα βαριά ασθένεια (AIDS, κακοήθη νεοπλάσματα, νεφρική ανεπάρκεια, κ.λπ.), είναι ανάπηρος ή συντρέχει στο πρόσωπό του μία από τις παρεμφερείς προϋποθέσεις που ορίζει το άρθρο 105 του Ποινικού Κώδικα.

Ο Σεχίδης, λοιπόν, εφ’ όσον έχει συμπληρώσει 19 έτη εγκλεισμού και εφ’ όσον δύναται να αιτηθεί ευεργετικό υπολογισμό άλλων 6 ετών, τότε έχει δικαίωμα να υποβάλει αίτηση απόλυσης υπό όρους. Αυτό δε σημαίνει αυτόματα ότι η αίτηση θα γίνει δεκτή από το αρμόδιο δικαστικό Συμβούλιο, ειδικά αν αντιμετωπίζει ακόμα προβλήματα ψυχιατρικής φύσης.

Για το θέμα είχε τοποθετηθεί και ο γνωστός Αντώνης Αραβαντινός σε εργασία φοιτητών του Τμήματος Εγκληματολογίας της Παντείου εν έτει 2016: «Δεν πιστεύω ότι υπάρχει ψυχίατρος που θα υπογράψει για την αποφυλάκιση». Εξηγεί ότι υπάρχει μια συγκεκριμένη διαδικασία για τη λήξη της ποινής των κρατουμένων. Πρέπει να δοθεί παραγγελία από τον εισαγγελέα-είτε με δική του πρωτοβουλία, είτε με πρωτοβουλία της υπηρεσίας-, διότι μπορεί οι ίδιοι οι κρατούμενοι να μην έχουν αντιληφθεί ότι ήρθε η ώρα να αποφυλακιστούν.

Ο Σεχίδης μέσα στην θολούρα του μυαλού του έχει κινήσει τις διαδικασίες; Υποθέτουμε ότι αν είχει αποφυλακιστεί, κάποιος θα τον είχε αναγνωρίσει και θα είχε γίνει γνωστή η αποφυλάκισή του. Αν όμως βρίσκεται ακόμα στη φυλακή, για πόσο το Κράτος έχει δικαίωμα να τον κρατάει; Ναι, ακόμα και τον Σεχίδη που κανείς μας – κακά τα ψέμματα – δεν θα θελήσει να έχει παρτίδες μαζί του. Όχι λόγω του ονόματός του, αλλά λόγω του σχιζοφρενούς παρελθόντος του!

Αν αποφυλακιστεί τότε τι;

Αναγκαστικά, λόγω έλλειψης πληροφοριών, υποθέτουμε ότι ο Σεχίδης (ελπίζουμε) είναι στη φυλακή. Τι θα κάνει αν ποτέ αναπνεύσει ελεύθερο αέρα; Έχει μόνο μία ξαδέρφη στη Θάσο και λέει ότι θα πάει να μείνει σε αυτή, καθώς δεν του έχει μείνει κανένα περιουσιακό στοιχείο. Πέραν από τον εναπομείναντα περίγυρό του υπάρχει και μία κοινωνία που θα πρέπει να τον δεχτεί σε περίπτωση που ο Θεόφιλος αποφυλακιστεί. Είναι έτοιμη η κοινωνία να τον εντάξει; Οι δεδομένες κοινωνικές αγκυλώσεις, τα στιγματιστικά στερεότυπα του «αποφυλακισμένου» και του «ψυχασθενή», αλλά και η σοβαρή δυσλειτουργία ικανών κρατικών ψυχιατρικών θεραπευτικών δομών εμποδίζουν την ομαλή κοινωνική επάνοδο οποιουδήποτε ατόμου με αυτά τα χαρακτηριστικά. Ας προστεθεί ότι και η έλλειψη υποστηρικτικού οικογενειακού περιβάλλοντος είναι καταλυτική σε παρόμοιες περιπτώσεις. Επιπλέον, όμως, λόγω της αρνητικής διασημότητάς του, είναι βέβαιο ότι ο Σεχίδης θα έχει να αντιμετωπίσει ένα ιδιότυπο εντονότερο κοινωνικό στίγμα, που θα αποτελέσει σημαντικό ανασχετικό παράγοντα της ολοκληρωμένης ενσωμάτωσής του, εάν και εφόσον μπορέσει τελικά να την υποστηρίξει.

Σίγουρα, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τι συνέβαινε στην οικογένεια που ξεκλήρισε ο Σεχίδης, όταν η πόρτα του σπιτιού έκλεινε, όμως αν η πόρτα της φυλακής ανοίξει για τον Θεόφιλο, θα είμαστε έτοιμοι να τον αντιμετωπίσουμε ως ένα νέο μέλος της κοινωνίας μας;